Chùa thường được gọi là chùa Bà, tọa lạc trên núi Bà Đen, thuộc ấp Ninh Trung, xã Ninh Sơn, thị xã Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh. Chùa thuộc hệ phái Bắc tông.
Với
chiều cao 986m so với mực nước biển, núi Bà Đen là ngọn núi cao nhất
Nam Bộ. Chùa Linh Sơn Tiên Thạch, thường gọi là chùa Phật, chùa Thượng,
chùa Bà, cùng với chùa Hang (chùa Linh Sơn Long Châu) và chùa Trung
(chùa Linh Sơn Phước Trung) là những ngôi chùa nổi tiếng ở khu danh
thắng núi Bà Đen.
Chùa Bà Đen - Ảnh: Sưu tầm
Chùa
do Thiền sư Đạo Trung – Thiện Hiếu thuộc chi phái Thiền Liễu Quán khai
sơn vào giữa thế kỷ XVIII. Chùa đã được trùng tu nhiều lần. Năm Mậu Ngọ
(1857), Tổ Phước Chí đã bỏ ngôi chùa cũ lợp lá, vách ván, tổ chức xây
dựng ngôi chùa khang trang. Ngài đã vận động nhiều Phật tử góp công góp
của mở rộng đường lên núi, xây dựng ngôi chánh điện và giảng đường.
Cũng vào thời gian này, cách chùa khoảng 300m, một nhà sư người Chiêm
Thành, tục gọi là ông Chàm và nhà sư Huệ Mạng – Kim Tiên lấy hang đá làm
nơi tu hành. Khoảng năm 1864, sư Huệ Mạng khai sơn chùa Linh Sơn Long
Châu.
Năm
Nhâm Thân (1871), Tổ Phước Chí cho xây chùa Phước Lâm kế cận dòng sông
chảy qua ấp Vĩnh Xuân để khách hành hương đi bằng đường thủy ghé chùa
nghỉ ngơi trước khi lên núi. Đến đời Tổ Chơn Thoại, ngài thấy cần xây
một trạm dừng tại chân núi, tạo thuận lợi cho khách hành hương, nên đã
cho xây ngôi chùa Linh Sơn Phước Trung, thường gọi là chùa Trung.
Khai sơn vào giữa thế kỷ XVIII - Ảnh: Sưu tầm
Năm Canh Tuất (1910), Tổ Tâm Hòa nối tiếp trụ trì đã cho mở
rộng ngôi chùa, xây dựng thêm nhà nghỉ cho khách hành hương, mở con đường rộng
6m, dài 1300m từ chùa Trung lên chùa Phật. Năm 1924, ngài cho xây nhà Tổ, Đông
lang, Tây lang, nhà Trù bằng vật liệu chủ yếu là đá. Năm 1927, ngài cho lấp hố
Điện Bà (sâu 50m, rộng 70m), tương truyền là nơi Bà quyên sinh, để lấy lối lên
chùa Phật.
Đây là công trình lớn, ngài đã huy động hàng trăm thợ lao động
suốt bốn năm mới hoàn thành. 27 năm trụ trì của Tổ Tâm Hòa là thời kỳ chùa được
hưng thịnh về mặt hoằng dương đạo pháp cũng như cơ sở tự viện với hơn 100 Tăng
Ni tu học, khách hành hương về chùa mỗi ngày một đông. Ngài viên tịch vào ngày
08 – 01 năm Đinh Sửu (1937).
Chùa đã được trùng tu nhiều lần - Ảnh: Sưu tầm
Các
đệ tử của Tổ Tâm Hòa là Giác Phú, Giác Hạnh, Giác Ngọc kế tục quản lý
và phát triển hệ thống tự viện ở đây đến năm 1945. Từ năm 1945 đến năm
1956, quân Nhật rồi quân Pháp kéo lên chiếm đóng, phá hủy hoàn toàn hệ
thống tự viện ở đây.
Năm
1956, ngài Nguyên Chất – Giác Điền, trụ trì chùa Phước Lâm tổ chức xây
dựng lại hệ thống chùa ở núi Bà. Ngài cho tháo dỡ ngôi Thiền đường và
một số căn nhà phụ của chùa chở lên núi cất chùa tạm để có nơi lễ bái
của Tăng Ni và khách hành hương. Ngài cùng thầy Huệ Phương hết lòng chăm
lo tôn tạo ngôi chùa Phật và chùa Hang. Năm 1957, ngài Giác Điền viên
tịch, ngài Huệ Phương tiếp tục công việc đến năm 1962 thì giao nhiệm vụ
trụ trì cho Ni sư Thích Nữ Diệu Nghĩa để về chùa Phước Lâm tu học. Từ
đây cho đến năm 1975, công việc tái thiết các tự viện bị ngưng trệ. Một
lần nữa, bom đạn chiến tranh đã phá hủy gần hết các công trình mới được
xây dựng.
Bom đạn chiến tranh đã nhiều lần phá hủy ngôi chùa - Ảnh:
Sưu tầm
Hơn 40 năm trụ trì, Ni sư Thích Nữ Diệu Nghĩa đã tổ chức nhiều
lần trùng tu ba ngôi chùa: chùa Trung, chùa Phật và chùa Hang làm nơi tu học
cho Tăng Ni, Phật tử và đón tiếp hàng vạn khách tham quan, chiêm bái hằng năm.
Kiến trúc ba ngôi chùa hiện nay do Ni sư cho xây dựng từ năm 1992 đến năm 1997.
Ni sư tiếp tục cho xây nhà Tổ, khu nhà Tăng, khu nhà Ni, khu nhà bổn đạo vào
năm 2000. Ni sư Thích Nữ Diệu Nghĩa đương nhiệm Phó Trưởng ban kiêm Ủy viên Tài
chánh Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Tây Ninh.
Chùa Linh Sơn Tiên Thạch được khởi công xây dựng vào ngày 16
– 10 năm Bính Tý (26 – 11 – 1996) và lạc thành vào ngày 20 – 11 năm Đinh Sửu
(19 – 12 – 1997). Chùa có diện tích 210 m2 (bề rộng 14m, bề dài 15m). Chùa mang
nét kiến trúc kết hợp hài hòa nét đẹp của nhiều ngôi chùa cổ trong nước. Đặc biệt,
chùa còn giữ hai cột đá xanh được tạc thời Tổ Tâm Hòa (1919) ở tiền đường, mỗi
cột cao 4,5m, đuờng kính 0,45m, chạm hình rồng uốn lượn rất đẹp.
Chùa mang nét kiến trúc kết hợp của nhiều ngôi chùa cổ - Ảnh: Sưu tầm
Ở
sân chùa Phật có tôn trí tượng đài Bồ tát Quan Âm. Tiền đường thờ tượng
Tiêu Diện. Tầng trên thờ Bồ tát Di Lặc, Bồ tát Văn Thù và Bồ tát Phổ
Hiền. Điện Phật thờ tượng đức Trung Tôn chính giữa (tư liệu của chùa cho
biết tượng đức Bổn sư Thích Ca thiền định cao 2,5m) và chư Phật, Bồ
tát: bộ tượng Di Đà Tam Tôn, đức Phật Thích Ca, tượng Đản sanh, Bồ tát
Địa Tạng, Ngọc Hoàng…
Hai
bên có bàn thờ tượng Bồ tát Quan Âm và Bồ tát Thế Chí. Trước điện Phật
có tượng Tứ Thiên Vương: Ma Lễ Thọ, Ma Lễ Hồng, Ma Lễ Hải, Ma Lễ Thanh;
tượng đức Hộ Pháp Vi Đà. Hai bên vách có bàn thờ Thập bát La Hán, Thập
Điện Minh Vương, Mục Kiền Liên, Quan Thánh. Sau điện Phật, có bàn thờ Tổ
sư Đạt Ma và các vị Tổ của chùa. Đặc biệt, ở điện Phật có tôn trí ngọc
Xá lợi Phật, bảo vật do Hòa thượng Thích Hiển Pháp, Phó Chủ tịch Hội
đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, được Vua Sãi Thái Lan tặng, và
Hòa thượng đã cúng dường cho chùa vào năm 2000.
Bên trong điện thờ - Ảnh: Sưu tầm
Chùa có khu bảo tháp Tổ. Giữa là tháp Tổ Tâm Hòa, Tổ Giác
Phú, Tổ Giác Điền. Hai bên là tháp Tổ Trừng Tùng và Tổ Thanh Thọ.
Bên cạnh chùa là Điện Bà Linh Sơn. Kiến trúc điện gồm một
mái đá tự nhiên nhô ra tạo thành động, vòm mái cao 2,5m, và gian nhà thờ nhân tạo
phía trước dài 8m. Trong điện thờ Linh Sơn Thánh mẫu, Thần Tài, Thổ Địa. Ở đây
có tủ đựng y trang của Bà do thập phương bá tánh dâng cúng. Gian ngoài thờ Bồ
tát Quan Âm và Địa Mẫu
Điện chính chùa Bà - Ảnh: Sưu tầm
Hằng năm, khách hành hương đến viếng chùa, miếu Bà rất
đông vào tháng giêng và vào lễ vía Bà, ngày 5 và 6 tháng năm âm lịch. Từ năm
1983, tỉnh Tây Ninh đã thành lập Ban Tổ chức Hội Xuân Núi Bà và Ban quản lý Di
tích lịch sử – văn hóa núi Bà Đen. Con đường từ thị xã Tây Ninh đến núi Bà dài
11km được trải nhựa, hệ thống lưới điện quốc gia đã nối mạng đến đỉnh núi, các
cơ sở hạ tầng phục vụ khách hành hương được xây dựng hoàn chỉnh.
Đặc biệt, một hệ thống cáp treo đầu tiên ở Việt Nam đã được
Công ty Du lịch Tây Ninh đưa vào hoạt động phục vụ du khách vào năm 1998, đi từ
chân núi lên chùa Linh Sơn Tiên Thạch, đoạn đường dài 1225m, độ cao 225m, thời
gian 18 phút/lượt. Hệ thống cáp treo với tổng số 180 cabin (2 người lớn/cabin),
16 trụ tháp, công suất phục vụ 500 lượt khách/giờ.
Hệ thống cáp treo - Ảnh: Sưu tầm
Có dịp đến Tây Ninh, bạn không nên bỏ qua một chuyến tham
quan, vãn cảnh Chùa Bà Đen, để có thể tìm đến chốn thanh tịnh, xua tan đi mọi mệt
mỏi, lo toan của cuộc sống và khám phá những nét đẹp về văn hóa, truyền thống nơi
đây.
Theo Mytour.vn