Xứ Thanh và huyền tích Phù Đổng Thiên Vương Xứ Thanh và huyền tích Phù Đổng Thiên Vương Là một trong “Tứ bất tử” trong tâm thức văn hóa tín ngưỡng dân gian của người Việt, Phù Đổng Thiên Vương - Thánh Gióng đại diện cho sức mạnh, tinh thần đoàn kết, đấu tranh chống xâm lược ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Và cái nôi của truyền thuyết Thánh Gióng từ bao đời vẫn được xem là ở vùng đất Sóc Sơn (Hà Nội). Vậy nhưng, có thể không ít người trong chúng ta sẽ ngạc nhiên khi biết rằng, ngay ở xứ Thanh cũng lưu truyền huyền tích, dấu vết và cả địa danh gắn liền với Đổng Thiên Vương thần. Trong những tháng năm theo đuổi nghề báo của mình, có lẽ lần đi thực tế tìm tư liệu cho bài viết về Phù Đổng Thiên Vương sẽ là chuyến đi để đời. Từ háo hức, hụt hẫng đến cảm giác vỡ òa may mắn khi “bắt” được những tư liệu mà người ta đang dần lãng quên. Từ tài liệu trong sách Đại Nam Nhất Thống chí (tập 2): “Đền Đổng Thiên Vương thần ở làng Chiềng nay là Trịnh Điện, xã Định Hải (Yên Định). Điện thờ được xây dựng bên bờ sông Mã, đối diện di tích đồi Sóc bên kia sông...”. Cùng sự chỉ dẫn của một số nhà nghiên cứu văn hóa, tôi lên đường tìm về xã Định Hải (Yên Định), nơi được cho từng hiện hữu di tích đền Phù Đổng Thiên Vương, mong muốn tìm thấy cho bài viết của mình những tư liệu, hình ảnh chân thực. Xã Định Hải cách trung tâm TP Thanh Hóa khoảng 40 km hiện ra với hình ảnh làng quê bình yên nằm bên bờ sông Mã. Tôi tìm đến UBND xã gặp lãnh đạo với hi vọng được giúp đỡ. Vậy nhưng, đáp lại sự chờ đợi của phóng viên, cả lãnh đạo địa phương và cán bộ văn hóa đều khẳng định chắc chắn “ở đây không có di tích hay phế tích, truyền thuyết, câu chuyện gì về Phù Đổng Thiên Vương cả. Có lẽ chị nhầm”! Sau một hồi cố gắng khơi gợi với hi vọng tìm được chút thông tin gì đó từ người có trách nhiệm song đành bất lực. Thậm chí, tự bản thân đã phải nhủ thầm có lẽ mình nhầm. Và khi nghĩ như vậy, quả thực đã có một chút xấu hổ không hề nhẹ trào dâng. Vốn dĩ, không muốn để chuyến đi của mình phải hoài phí, tôi đành đề nghị được tham quan hệ thống di tích đình làng cổ hiện còn tồn tại trên địa bàn xã: đình làng Trịnh Điện; đình làng Sét... cùng mục đích sẽ có tư liệu cho những đề tài khác. Tại di tích đình làng Trịnh Điện (làng Chiềng xưa) niềm vui như vỡ òa khi tôi gặp được bác Bùi Văn Tuyền, Phó Bí thư chi bộ thôn Trịnh Điện chia sẻ: “Khi tôi lớn lên vẫn còn di tích đền Phù Đổng Thiên Vương. Nhưng sau đó, vì nhiều lý do mà khoảng những năm 70, 80 của thế kỷ trước di tích dần trở thành phế tích"... Theo lời bác Tuyền, đền thờ Phù Đổng Thiên Vương được khởi dựng thời Lê Trung Hưng do Minh Khang Thái vương Trịnh Kiểm kêu gọi người dân trong vùng đóng góp công sức, vật lực. Ngôi đền được làm theo kiến trúc đền truyền thống, là nơi để người dân trong làng gửi gắm niềm tin tâm linh. Tuy vậy, truyền thuyết về vị thần nhà trời đánh đuổi giặc ngoại xâm thì đã lưu truyền trong đời sống nhân dân bên bờ sông Mã từ rất sớm. Normal 0 false false false EN-US X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; font-family:"Times New Roman","serif";} Đình làng Trịnh Điện, nơi xưa kia vào lễ hội Cầu Vũ, người dân làng Chiềng rước kiệu từ đền thờ Phù Đổng Thiên Vương về đình làm lễ. Khác với truyền thuyết Thánh Gióng phổ biến trong cả nước, người dân làng Chiềng và vùng lân cận không nhắc nhiều đến việc cậu bé Gióng được sinh ra do vết chân khổng lồ mà người đàn bà góa đã “ướm thử”. Tuy vậy, chuyện cậu lớn lên như thổi và giúp vua, dân làng đánh đuổi giặc ngoại xâm thì lại gắn với những “dấu vết” cụ thể. Sau khi vươn vai đứng dậy trở thành dũng sĩ, chàng trai Thánh Gióng đã xông pha ra trận diệt giặc. Ngựa phi đến đâu giặc bị diệt đến đó. Lưỡi gươm của Thánh Gióng vung lên như ánh chớp, ngựa sắt phun lửa đỏ rực thiêu rụi kẻ thù. Vừa nói, bác Tuyền chỉ tay sang bên kia sông Mã, đấy chính là đồi Sóc Sơn thuộc xã Vĩnh Hùng. Cũng bên kia sông, ở nơi ngựa sắt phun lửa về sau người ta gọi là làng Cháy (Vĩnh Lộc; Thạch Thành) hay hệ thống ao hồ dày đặc ở các xã Vĩnh Hùng; Vĩnh An (Vĩnh Lộc) còn lại đến ngày nay chính là vết chân ngựa phi qua để lại. Rồi cả loại tre đằng ngà có màu vàng óng đặc trưng còn hiện hữu cũng là dấu vết do ngựa sắt phun lửa mà thành. Huyền tích vốn huyễn hoặc nhưng dấu tích thì vẫn hiển hiện khiến cho hậu thế về sau nương theo đó mà tin tưởng. Vậy thì, ở làng Chiềng có điều gì liên quan đến vị Đổng Thiên Vương thần? Người dân làng Chiềng tin rằng, sau khi đánh tan giặc xâm lược, từ đồi Sóc bên kia sông, vị thần nhà trời đã cưỡi ngựa sắt bay sang bên này sông Mã, ở núi Chân Tiên. Tại đây, người và ngựa đã cùng lên đỉnh núi hóa thân về trời. Để lại dưới núi Chân Tiên dấu vết rõ ràng của “4 bàn chân ngựa, 2 bàn chân người in xuống nền đá khối”. Không ai biết, tên gọi Chân Tiên có trước hay bởi những dấu tích để lại của vị thần bất tử dưới chân núi mà người đời sau gọi nơi đây là núi Chân Tiên. Nhưng điều ấy có lẽ cũng chẳng thực quan trọng. Bởi truyền thuyết vốn dĩ vẫn là những câu chuyện thấm đẫm mầu sắc huyền thoại. Việc cố gắng lý giải cho sự đúng - sai của truyền thuyết chẳng phải là việc cần thiết. Nếu truyền thuyết và dấu tích về vị thần Phù Đổng Thiên Vương ở làng Chiềng là câu chuyện có từ xa xưa thì di tích thờ thần lại được xác định niên đại rõ ràng, gắn liền với công trạng của chúa Trịnh Kiểm. Theo đó, mẹ ông là bà Hoàng Thị Ngọc Dốc vốn người làng Chiềng. Bởi vậy, trong những năm tuổi trẻ gây dựng sự nghiệp, chúa Trịnh đã từng lấy nơi đây làm đại bản doanh đóng quân. Lúc bấy giờ, với uy tín và tầm ảnh hưởng của mình, chúa Trịnh Kiểm đã kêu gọi nhân dân cùng nhau đóng góp xây dựng đền thờ Phù Đổng Thiên Vương “ba gian hai chái bằng gỗ lim, cửa bức bàn. Phía trước di tích là hàng trăm cây đại cổ thụ”. Di tích được khởi dựng ngay ở vị trí dưới chân núi Chân Tiên, nơi có những vết chân người, ngựa còn để lại nhằm tri ân công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm của vị tướng nhà trời. Đồng thời, dân gian cũng tin rằng với tất cả sự kính ngưỡng, Phù Đổng Thiên Vương luôn dõi theo, phù trợ, giúp đỡ cho đời sống nhân dân được vạn sự bình an. Gắn liền với di tích đền thờ Phù Đổng Thiên Vương ở làng Chiềng là hệ thống các nghi lễ, lễ hội tâm linh độc đáo. Hàng năm, vào ngày 15/2 (âm lịch), các làng trong vùng (hai bên bờ sông) đều tập trung “góp lễ” thờ thần. Nhưng độc đáo hơn cả phải kể đến lễ hội Cầu Vũ diễn ra vào ngày 9/3 (âm lịch). Theo đó, ngày này xưa kia, các làng trong Tổng nô nức nối chân nhau về đền Phù Đổng Thiên Vương dâng hương, rước kiệu, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Với làng Trịnh Điện, kiệu sẽ được rước từ đền thờ Đổng Thiên Vương thần về đình làng. Điều kì lạ, sau khi diễn ra lễ Cầu Vũ thì thời tiết dù khắc nghiệt đến đâu cũng sẽ xuất hiện mưa và điều đó được xem như sự linh ứng của vị thần nhà trời. Nối tiếp lễ hội Cầu Vũ là lễ hội Kì phúc (10/3 âm lịch). Không ai biết lễ hội có từ bao giờ, nhưng điều chắc chắn, nghi lễ linh thiêng là lời gửi gắm, cầu mong phù trợ của nhân dân với đấng tối linh. Nói về sự xác thực của di tích, bác Bùi Văn Tuyền khẳng định: Thế hệ chúng tôi khi lớn lên ở mảnh đất này đều “mắt thấy, tai nghe, tay sờ” trực tiếp tại di tích. Tin rằng đền thờ thực sự rất linh thiêng nên người dân trong làng xưa kia còn truyền tai nhau những điều cấm kị như: đi qua hay vào đền không được phép nói bậy, chửi tục hay mang những ý niệm xấu xa... Bởi vậy, lũ trẻ chăn trâu thuở trước vốn không sợ trời, sợ đất nhưng cực kì tôn kính thần Phù Đổng. Lắng nghe câu chuyện kể của vị cán bộ thôn 68 tuổi khiến tôi có cảm giác mọi thứ mới như vừa xảy ra vào ngày hôm qua. Và tôi cảm nhận được sự nuối tiếc, xót xa, thậm chí bất lực khi tận mắt chứng kiến số phận một di sản văn hóa của những người dân quê như ông. Vậy lí do gì khiến cho một truyền thuyết, di tích gắn liền lễ hội với những giá trị trao truyền từng ăn sâu vào trong tiềm thức nhân dân địa phương bỗng trở nên xa lạ với hậu thế hôm nay đến như vậy? Điều này cũng chẳng khó để lí giải. Cùng với những thăng trầm, biến động của thời gian, chiến tranh lẫn lịch sử, việc di tích xuống cấp trở thành phế tích cũng không phải chuyện hiếm gặp ở nhiều địa phương. Vị trí nơi từng hiện hữu di tích đền Phù Đổng Thiên Vương ở làng Trịnh Điện giờ đây chỉ còn là phế tích. Núi Chân Tiên dẫu vẫn ở đấy nhưng những “chân người, chân ngựa” ở dưới chân núi giờ chỉ đọng lại trong kí ức của bậc cao niên trong làng. Bên cạnh đó là sự gián đoạn của những lễ tục, nghi lễ, lễ hội trong một thời gian liên tục... Tất cả điều đó khiến cho truyền thuyết và di tích, lễ hội Phù Đổng Thiên Vương vốn chủ yếu lưu truyền trong dân gian dần phai nhòa. Vậy mới biết, để một truyền thuyết, di tích, tín ngưỡng trở thành di sản văn hóa trong đời sống nhân dân cần đến rất nhiều yếu tố và cả thời gian hàng trăm năm, ngàn năm. Song, chỉ thái độ thờ ơ, buông bỏ của một số địa phương và người làm chuyên môn là đã đủ sức “giết chết” di sản được trao truyền. Chưa nói đến sự nhiệt huyết, tận tâm. Chỉ đơn giản là trách nhiệm có lẽ với nhiều người cũng là điều khó thực hiện. Truyền thuyết, di tích, lễ hội và tín ngưỡng về Đổng Thiên Vương thần ở xứ Thanh rồi sẽ đi về đâu? Khi mà tài liệu sách vở không nhắc đến nhiều. Và những lớp người cuối cùng biết, quan tâm, hiểu về di tích như bác Tuyền cũng sẽ dần trở thành người thiên cổ... Câu hỏi đầy trăn trở xin được nhường lại cho các cấp chính quyền và cơ quan chuyên môn. Thu Trang Nguồn: Văn hóa Đời sống Normal 0 false false false EN-US X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; font-family:"Times New Roman","serif";} Là một trong “Tứ bất tử” trong tâm thức văn hóa tín ngưỡng dân gian của người Việt, Phù Đổng Thiên Vương - Thánh Gióng đại diện cho sức mạnh, tinh thần đoàn kết, đấu tranh chống xâm lược ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Và cái nôi của truyền thuyết Thánh Gióng từ bao đời vẫn được xem là ở vùng đất Sóc Sơn (Hà Nội). Vậy nhưng, có thể không ít người trong chúng ta sẽ ngạc nhiên khi biết rằng, ngay ở xứ Thanh cũng lưu truyền huyền tích, dấu vết và cả địa danh gắn liền với Đổng Thiên Vương thần. Trong những tháng năm theo đuổi nghề báo của mình, có lẽ lần đi thực tế tìm tư liệu cho bài viết về Phù Đổng Thiên Vương sẽ là chuyến đi để đời. Từ háo hức, hụt hẫng đến cảm giác vỡ òa may mắn khi “bắt” được những tư liệu mà người ta đang dần lãng quên. Từ tài liệu trong sách Đại Nam Nhất Thống chí (tập 2): “Đền Đổng Thiên Vương thần ở làng Chiềng nay là Trịnh Điện, xã Định Hải (Yên Định). Điện thờ được xây dựng bên bờ sông Mã, đối diện di tích đồi Sóc bên kia sông...”. Cùng sự chỉ dẫn của một số nhà nghiên cứu văn hóa, tôi lên đường tìm về xã Định Hải (Yên Định), nơi được cho từng hiện hữu di tích đền Phù Đổng Thiên Vương, mong muốn tìm thấy cho bài viết của mình những tư liệu, hình ảnh chân thực. Xã Định Hải cách trung tâm TP Thanh Hóa khoảng 40 km hiện ra với hình ảnh làng quê bình yên nằm bên bờ sông Mã. Tôi tìm đến UBND xã gặp lãnh đạo với hi vọng được giúp đỡ. Vậy nhưng, đáp lại sự chờ đợi của phóng viên, cả lãnh đạo địa phương và cán bộ văn hóa đều khẳng định chắc chắn “ở đây không có di tích hay phế tích, truyền thuyết, câu chuyện gì về Phù Đổng Thiên Vương cả. Có lẽ chị nhầm”! Sau một hồi cố gắng khơi gợi với hi vọng tìm được chút thông tin gì đó từ người có trách nhiệm song đành bất lực. Thậm chí, tự bản thân đã phải nhủ thầm có lẽ mình nhầm. Và khi nghĩ như vậy, quả thực đã có một chút xấu hổ không hề nhẹ trào dâng. Vốn dĩ, không muốn để chuyến đi của mình phải hoài phí, tôi đành đề nghị được tham quan hệ thống di tích đình làng cổ hiện còn tồn tại trên địa bàn xã: đình làng Trịnh Điện; đình làng Sét... cùng mục đích sẽ có tư liệu cho những đề tài khác. Tại di tích đình làng Trịnh Điện (làng Chiềng xưa) niềm vui như vỡ òa khi tôi gặp được bác Bùi Văn Tuyền, Phó Bí thư chi bộ thôn Trịnh Điện chia sẻ: “Khi tôi lớn lên vẫn còn di tích đền Phù Đổng Thiên Vương. Nhưng sau đó, vì nhiều lý do mà khoảng những năm 70, 80 của thế kỷ trước di tích dần trở thành phế tích"... Theo lời bác Tuyền, đền thờ Phù Đổng Thiên Vương được khởi dựng thời Lê Trung Hưng do Minh Khang Thái vương Trịnh Kiểm kêu gọi người dân trong vùng đóng góp công sức, vật lực. Ngôi đền được làm theo kiến trúc đền truyền thống, là nơi để người dân trong làng gửi gắm niềm tin tâm linh. Tuy vậy, truyền thuyết về vị thần nhà trời đánh đuổi giặc ngoại xâm thì đã lưu truyền trong đời sống nhân dân bên bờ sông Mã từ rất sớm. Đình làng Trịnh Điện, nơi xưa kia vào lễ hội Cầu Vũ, người dân làng Chiềng rước kiệu từ đền thờ Phù Đổng Thiên Vương về đình làm lễ. Khác với truyền thuyết Thánh Gióng phổ biến trong cả nước, người dân làng Chiềng và vùng lân cận không nhắc nhiều đến việc cậu bé Gióng được sinh ra do vết chân khổng lồ mà người đàn bà góa đã “ướm thử”. Tuy vậy, chuyện cậu lớn lên như thổi và giúp vua, dân làng đánh đuổi giặc ngoại xâm thì lại gắn với những “dấu vết” cụ thể. Sau khi vươn vai đứng dậy trở thành dũng sĩ, chàng trai Thánh Gióng đã xông pha ra trận diệt giặc. Ngựa phi đến đâu giặc bị diệt đến đó. Lưỡi gươm của Thánh Gióng vung lên như ánh chớp, ngựa sắt phun lửa đỏ rực thiêu rụi kẻ thù. Vừa nói, bác Tuyền chỉ tay sang bên kia sông Mã, đấy chính là đồi Sóc Sơn thuộc xã Vĩnh Hùng. Cũng bên kia sông, ở nơi ngựa sắt phun lửa về sau người ta gọi là làng Cháy (Vĩnh Lộc; Thạch Thành) hay hệ thống ao hồ dày đặc ở các xã Vĩnh Hùng; Vĩnh An (Vĩnh Lộc) còn lại đến ngày nay chính là vết chân ngựa phi qua để lại. Rồi cả loại tre đằng ngà có màu vàng óng đặc trưng còn hiện hữu cũng là dấu vết do ngựa sắt phun lửa mà thành. Huyền tích vốn huyễn hoặc nhưng dấu tích thì vẫn hiển hiện khiến cho hậu thế về sau nương theo đó mà tin tưởng. Vậy thì, ở làng Chiềng có điều gì liên quan đến vị Đổng Thiên Vương thần? Người dân làng Chiềng tin rằng, sau khi đánh tan giặc xâm lược, từ đồi Sóc bên kia sông, vị thần nhà trời đã cưỡi ngựa sắt bay sang bên này sông Mã, ở núi Chân Tiên. Tại đây, người và ngựa đã cùng lên đỉnh núi hóa thân về trời. Để lại dưới núi Chân Tiên dấu vết rõ ràng của “4 bàn chân ngựa, 2 bàn chân người in xuống nền đá khối”. Không ai biết, tên gọi Chân Tiên có trước hay bởi những dấu tích để lại của vị thần bất tử dưới chân núi mà người đời sau gọi nơi đây là núi Chân Tiên. Nhưng điều ấy có lẽ cũng chẳng thực quan trọng. Bởi truyền thuyết vốn dĩ vẫn là những câu chuyện thấm đẫm mầu sắc huyền thoại. Việc cố gắng lý giải cho sự đúng - sai của truyền thuyết chẳng phải là việc cần thiết. Nếu truyền thuyết và dấu tích về vị thần Phù Đổng Thiên Vương ở làng Chiềng là câu chuyện có từ xa xưa thì di tích thờ thần lại được xác định niên đại rõ ràng, gắn liền với công trạng của chúa Trịnh Kiểm. Theo đó, mẹ ông là bà Hoàng Thị Ngọc Dốc vốn người làng Chiềng. Bởi vậy, trong những năm tuổi trẻ gây dựng sự nghiệp, chúa Trịnh đã từng lấy nơi đây làm đại bản doanh đóng quân. Lúc bấy giờ, với uy tín và tầm ảnh hưởng của mình, chúa Trịnh Kiểm đã kêu gọi nhân dân cùng nhau đóng góp xây dựng đền thờ Phù Đổng Thiên Vương “ba gian hai chái bằng gỗ lim, cửa bức bàn. Phía trước di tích là hàng trăm cây đại cổ thụ”. Di tích được khởi dựng ngay ở vị trí dưới chân núi Chân Tiên, nơi có những vết chân người, ngựa còn để lại nhằm tri ân công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm của vị tướng nhà trời. Đồng thời, dân gian cũng tin rằng với tất cả sự kính ngưỡng, Phù Đổng Thiên Vương luôn dõi theo, phù trợ, giúp đỡ cho đời sống nhân dân được vạn sự bình an. Gắn liền với di tích đền thờ Phù Đổng Thiên Vương ở làng Chiềng là hệ thống các nghi lễ, lễ hội tâm linh độc đáo. Hàng năm, vào ngày 15/2 (âm lịch), các làng trong vùng (hai bên bờ sông) đều tập trung “góp lễ” thờ thần. Nhưng độc đáo hơn cả phải kể đến lễ hội Cầu Vũ diễn ra vào ngày 9/3 (âm lịch). Theo đó, ngày này xưa kia, các làng trong Tổng nô nức nối chân nhau về đền Phù Đổng Thiên Vương dâng hương, rước kiệu, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Với làng Trịnh Điện, kiệu sẽ được rước từ đền thờ Đổng Thiên Vương thần về đình làng. Điều kì lạ, sau khi diễn ra lễ Cầu Vũ thì thời tiết dù khắc nghiệt đến đâu cũng sẽ xuất hiện mưa và điều đó được xem như sự linh ứng của vị thần nhà trời. Nối tiếp lễ hội Cầu Vũ là lễ hội Kì phúc (10/3 âm lịch). Không ai biết lễ hội có từ bao giờ, nhưng điều chắc chắn, nghi lễ linh thiêng là lời gửi gắm, cầu mong phù trợ của nhân dân với đấng tối linh. Nói về sự xác thực của di tích, bác Bùi Văn Tuyền khẳng định: Thế hệ chúng tôi khi lớn lên ở mảnh đất này đều “mắt thấy, tai nghe, tay sờ” trực tiếp tại di tích. Tin rằng đền thờ thực sự rất linh thiêng nên người dân trong làng xưa kia còn truyền tai nhau những điều cấm kị như: đi qua hay vào đền không được phép nói bậy, chửi tục hay mang những ý niệm xấu xa... Bởi vậy, lũ trẻ chăn trâu thuở trước vốn không sợ trời, sợ đất nhưng cực kì tôn kính thần Phù Đổng. Lắng nghe câu chuyện kể của vị cán bộ thôn 68 tuổi khiến tôi có cảm giác mọi thứ mới như vừa xảy ra vào ngày hôm qua. Và tôi cảm nhận được sự nuối tiếc, xót xa, thậm chí bất lực khi tận mắt chứng kiến số phận một di sản văn hóa của những người dân quê như ông. Vậy lí do gì khiến cho một truyền thuyết, di tích gắn liền lễ hội với những giá trị trao truyền từng ăn sâu vào trong tiềm thức nhân dân địa phương bỗng trở nên xa lạ với hậu thế hôm nay đến như vậy? Điều này cũng chẳng khó để lí giải. Cùng với những thăng trầm, biến động của thời gian, chiến tranh lẫn lịch sử, việc di tích xuống cấp trở thành phế tích cũng không phải chuyện hiếm gặp ở nhiều địa phương. Vị trí nơi từng hiện hữu di tích đền Phù Đổng Thiên Vương ở làng Trịnh Điện giờ đây chỉ còn là phế tích. Núi Chân Tiên dẫu vẫn ở đấy nhưng những “chân người, chân ngựa” ở dưới chân núi giờ chỉ đọng lại trong kí ức của bậc cao niên trong làng. Bên cạnh đó là sự gián đoạn của những lễ tục, nghi lễ, lễ hội trong một thời gian liên tục... Tất cả điều đó khiến cho truyền thuyết và di tích, lễ hội Phù Đổng Thiên Vương vốn chủ yếu lưu truyền trong dân gian dần phai nhòa. Vậy mới biết, để một truyền thuyết, di tích, tín ngưỡng trở thành di sản văn hóa trong đời sống nhân dân cần đến rất nhiều yếu tố và cả thời gian hàng trăm năm, ngàn năm. Song, chỉ thái độ thờ ơ, buông bỏ của một số địa phương và người làm chuyên môn là đã đủ sức “giết chết” di sản được trao truyền. Chưa nói đến sự nhiệt huyết, tận tâm. Chỉ đơn giản là trách nhiệm có lẽ với nhiều người cũng là điều khó thực hiện. Truyền thuyết, di tích, lễ hội và tín ngưỡng về Đổng Thiên Vương thần ở xứ Thanh rồi sẽ đi về đâu? Khi mà tài liệu sách vở không nhắc đến nhiều. Và những lớp người cuối cùng biết, quan tâm, hiểu về di tích như bác Tuyền cũng sẽ dần trở thành người thiên cổ... Câu hỏi đầy trăn trở xin được nhường lại cho các cấp chính quyền và cơ quan chuyên môn. Thu Trang Nguồn: Văn hóa Đời sống Trở về đầu trang Thánh Gióng Phù Đổng Thiên Vương Thanh Hóa 0 Tổng số: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10