Niêu cá kho “thương hiệu” của làng Vũ Đại. (Ảnh: Toàn Vũ)

 

Với nguyên liệu chính là cá trắm đen, người dân làng Vũ Đại kết hợp với những gia vị sẵn có của đồng quê như gừng, chanh, khế chua, kẹo đắng,... kho liên tục trong niêu đất khoảng 12 tiếng. Chỉ cần thiếu 1 nguyên liệu, niêu cá kho đã cho mùi vị khác hẳn.

Cá sau khi kho không khô hoặc không ướt quá, có vị thơm ngậy, thịt chắc, xương mềm, không phải bỏ đi bất cứ thứ gì. Nếm thử một miếng cá, thực khách như cảm thấy đủ cả vị thơm của cá, ngậy của thịt mỡ, vị cay cay của giềng, vị chua của chanh, khế. Nhất là ngày Tết, ăn cá kho với bánh chưng thì quả là “hết ý”.

Mỗi một nồi cá kho có giá thấp nhất là từ 400.000 đến 700.000 đồng, đắt nhất là 1 triệu đến 1,2 triệu đồng. Những ngày cận Tết, nhiều cơ sở sản xuất cá kho phải từ chối đơn đặt hàng của khách vì không thể làm kịp.

Nổi tiếng là đặc sản tiến vua, chuối ngự Hà Nam có màu vàng óng, quả nhỏ căng tròn, cuống xanh, đầu chuối có ba chiếc tua cong cong rất đẹp mắt.

Chuối ngự Đại Hoàng từng lọt vào top 50 trái cây đặc sản nổi tiếng

 

Điểm đặc biệt của loại quả này là nếu đem trồng ở vùng đất khác thì không thể cho mùi vị thơm ngon y hệt. Chính vì vậy, chuối Ngự trở thành đặc sản có một – không – hai của Hà Nam.

Nải chuối ngự ngon phải hội tụ đủ cả các yêu cầu về hình, về hương, về sắc. Mỗi nải chuối như một bông hoa xòe cánh, thường được nhiều người ưa chuộng đặt lên bàn thờ tổ tiên trong những ngày giỗ, Tết.

Bánh cuốn là món ăn phổ biến, có thể tìm thấy ở bất cứ địa phương nào. Tuy nhiên, bánh cuốn chả Phủ Lý lại khiến thực khách nhớ đến bởi hương vị dân dã nhưng vô cùng đặc sắc. Bánh không nhân được ăn kèm với chả nướng, các loại rau thơm cùng nước chấm nóng và nhiều loại gia vị khác nhau.

 

 

Đĩa bánh cuốn dung dị nhưng hấp dẫn thực khách.

 

Để làm nên những miếng chả thơm ngậy, người ta tẩm ướp thịt với gia vị rồi xiên vào que tre trên than hồng chứ không nướng trong vỉ sắt. Món ăn tuyệt ngon khi thêm vài giọt tinh dầu cà cuống. Nước chấm cũng được pha chế một cách cầu kỳ.

Những hàng bánh cuốn chả nằm dọc theo các con đường ở Phủ Lý luôn là lựa chọn hàng đầu đối với du khách phương xa.

Quýt Lý Nhân quả dẹt, vỏ giòn, mỏng, khi chín màu vàng ươm. Quýt vùng này mọng nước bên trong và nhiều tinh dầu bên ngoài, dùng tay bóc vỏ thấy mùi thanh mát tỏa ra dễ chịu.

Trái quýt Lý Nhân căng mọng.

 

Quýt Lý Nhân là một loại trái cây có giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều vitamin C, giúp vết thương mau lành, ngăn quá trình lão hóa. Riêng vỏ quýt còn được dùng làm thuốc chữa bệnh (có tên gọi trần bì - Citrus reticulata, thanh bì,...) và làm tăng hương vị của món chả rươi.

Quýt Lý Nhân nổi tiếng không những trong nước mà còn được xuất khẩu ra thị trường thế giới và cũng từng dùng làm đặc sản tiến vua. Vì thế, nếu có cơ hội qua Hà Nam mùa quýt, du khách nên tranh thủ thưởng thức món ngon đặc biệt này.

Người sành ăn ai cũng biết, Hà Nam nổi tiếng với loại mắm cáy có vị vừa hăng hăng, cay cay lại vừa thơm nồng. Trên địa bàn tỉnh Hà Nam, cáy có nhiều ở các vùng nước lợ như Thanh Liêm, Bình Lục, Kim Bảng….nhưng nghề làm mắm cáy phát triển mạnh nhất ở huyện Bình Lục.

Công đoạn làm mắm cáy đòi hỏi sự khéo léo và tinh tế.

 

Để làm nên loại mắm cáy thơm ngon đặc biệt, người làm phải chọn được những con cáy tươi ngon nhất. Cáy sau khi bắt từ đồng về được rửa sạch rồi đem giã nhuyễn trong cối đá. Trong quá trình giã sẽ nêm muối tinh đủ độ mặn, cho tất cả vào một hũ sành cùng với giềng hoặc gừng đập dập. Tiếp theo, lấy vải màn bịt chặt hũ lại, phơi nắng một ngày rồi đem chôn dưới đất. Để càng lâu, mắm cáy càng có mùi vị thơm ngon, hấp dẫn.

Mắm cáy khi thành phẩm sẽ có màu sắc rất bắt mắt, mắm hội đủ mùi vị, có vị mằn mặn của muối, vị béo, bùi của giềng, vị ấm nóng của gừng… Mắm cáy Bình Lục đã trở thành một sản phẩm độc đáo.