Các em học sinh trên địa bàn phường Trấn Biên trải nghiệm lịch sử, văn hóa Đồng Nai bằng công nghệ thực tế ảo tại Thư viện tỉnh năm 2025

Trong giai đoạn 2021 - 2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đồng Nai đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động nhằm cụ thể hóa mục tiêu số hóa di sản văn hóa. Căn cứ các quyết định của Chính phủ và UBND tỉnh về chuyển đổi số, Sở đã xây dựng và ban hành các kế hoạch chuyên đề, chỉ đạo Bảo tàng tỉnh cùng các đơn vị trực thuộc đẩy mạnh công tác sưu tầm, lưu trữ và số hóa dữ liệu di sản văn hóa trên địa bàn.

Đến nay, Đồng Nai đã hoàn thiện và đưa vào vận hành ba phần mềm quản lý, số hóa hiện vật, trong đó có phần mềm thống nhất của Cục Di sản Văn hóa, hai phần mềm chuyên ngành do các dự án hỗ trợ và bàn giao, cùng hệ thống số hóa 3D phục vụ trưng bày và tra cứu trực tuyến. Toàn tỉnh đã số hóa hơn 2.600 hồ sơ hiện vật với các nhóm hiện vật tiêu biểu phản ánh lịch sử - văn hóa Đồng Nai, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm.

Đặc biệt, năm bảo vật quốc gia gồm bộ đàn đá Lộc Hòa, tượng Tê tê Long Giao, tượng thần Vishnu Bình Hòa, bộ sưu tập qua đồng Long Giao và đàn đá Bình Đa đã được số hóa 3D hoàn chỉnh. Mỗi bộ hiện vật đều được lưu giữ đầy đủ thông tin về chất liệu, niên đại, xuất xứ, tình trạng bảo quản… Đây là cơ sở dữ liệu quan trọng phục vụ nghiên cứu, giáo dục và giới thiệu trực tuyến đến công chúng.

Song song đó, công tác số hóa hồ sơ di tích cũng được triển khai hàng năm. Đến nay, Đồng Nai đã số hóa hơn 12.000 trang hồ sơ của 44 di tích quốc gia và quốc gia đặc biệt, cũng như nhiều di tích cấp tỉnh như Văn miếu Trấn Biên, đình An Hòa, đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh… Nhiều di tích đã được ứng dụng công nghệ 3D – Virtual Reality (VR) để tái hiện không gian, kết hợp thuyết minh song ngữ Việt – Anh, mang đến trải nghiệm tham quan ảo sinh động, giúp công chúng dễ dàng tiếp cận di sản ngay cả khi không trực tiếp đến tham quan.

Không chỉ chú trọng hiện vật, Đồng Nai còn đẩy mạnh số hóa di sản văn hóa phi vật thể – những giá trị tinh thần, tri thức dân gian và nghệ thuật dân tộc có nguy cơ mai một. Tỉnh đã số hóa gần 100 phim tư liệu về các lễ hội, nghề thủ công, tri thức dân gian của các dân tộc Tày, Nùng, Hoa, Xtiêng, M'nông… như lễ hội Lồng Tồng, lễ hội làm Chay, nghề dệt thổ cẩm hay kỹ thuật chế biến rượu cần truyền thống.

Đặc biệt, 11 di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh nằm trong Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đã được số hóa, lưu trữ và quảng bá trên các phương tiện truyền thông. Đồng Nai cũng đã nhập đầy đủ dữ liệu lên hệ thống quản lý di sản phi vật thể quốc gia, đảm bảo chuẩn hóa và bảo mật thông tin.

Theo đánh giá của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, việc ứng dụng công nghệ số trong bảo tồn di sản đã giúp nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ và lan tỏa giá trị văn hóa, đồng thời tạo cơ sở dữ liệu phục vụ nghiên cứu, giáo dục và phát triển du lịch. Các hình thức tiếp cận bằng thiết bị công nghệ hiện đại cũng giúp di sản trở nên hấp dẫn hơn với giới trẻ, góp phần truyền cảm hứng sáng tạo và phát triển các sản phẩm văn hóa mới dựa trên giá trị truyền thống.

Với hướng đi bài bản và sự đầu tư đồng bộ, Đồng Nai đang từng bước khẳng định vị thế tiên phong trong công tác số hóa di sản văn hóa ở khu vực phía Nam – nơi ký ức quá khứ được bảo tồn bền vững và lan tỏa mạnh mẽ trong không gian số của thời đại mới.

Cổng TTĐT Bộ VHTTDL - bvhttdl.gov.vn - Đăng ngày 30/10/2025