Du lịch nông thôn không chỉ thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững mà còn góp phần xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại. Việc phát triển du lịch nông thôn gắn với “văn minh sinh thái” là hướng đi chiến lược mà nhiều địa phương đang hướng đến, nhằm giảm phát thải, nâng cao giá trị sản phẩm và phát triển cộng đồng.
Du khách đi xe đạp khám phá Thiềng Liềng, xã Thạnh An. (Ảnh: LINH BẢO).
Mới đây, tại Diễn đàn quốc gia “Du lịch nông thôn gắn với văn minh sinh thái và kiến tạo môi trường sống xanh” do Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp, Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) phối hợp cùng các đơn vị tổ chức, các nhà quản lý, nhà khoa học, đơn vị lữ hành đã có thời gian chia sẻ kinh nghiệm để thúc đẩy du lịch nông thôn phát triển theo hướng “xanh-thông minh-tuần hoàn-phát thải carbon thấp”.
Nông nghiệp không chỉ là ngành kinh tế, mà còn là không gian văn hóa và sinh kế truyền thống của người Việt. Những cánh đồng, làng nghề, vườn cây, ruộng lúa - tất cả đều chứa đựng tri thức bản địa, kinh nghiệm canh tác và câu chuyện về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Việc khai thác tri thức bản địa thành những câu chuyện đặc trưng, lôi cuốn, sẽ là một trong những điểm hấp dẫn đối với du khách.
Quang cảnh diễn đàn “Du lịch nông thôn gắn với văn minh sinh thái và kiến tạo môi trường sống xanh”. (Ảnh: Ban tổ chức).
Chính vì thế, trong những năm gần đây, xu hướng du lịch bền vững và du lịch gắn với trách nhiệm môi trường ngày càng được quan tâm.
Du khách không chỉ mong muốn tham quan, nghỉ dưỡng, mà còn tìm kiếm những trải nghiệm giúp họ hiểu hơn về nguồn gốc thực phẩm, môi trường sống và câu chuyện của cộng đồng địa phương. Chính điều này đã mở ra cơ hội nổi bật cho du lịch nông nghiệp xanh - một loại hình du lịch dựa trên nền tảng sản xuất nông nghiệp bền vững, tôn trọng hệ sinh thái và đề cao giá trị lao động.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, bên cạnh các tour khám phá di sản tại trung tâm Thành phố, nhiều đơn vị lữ hành đã tổ chức có tour du lịch tìm hiểu về đời sống người nông dân ở các khu vực ngoại thành như Hóc Môn, Củ Chi, Bình Chánh, Cần Giờ, Thiềng Liềng, Nhà Bè…
Đến đây, ngoài việc được hít thở không khí trong lành, thưởng thức các món ăn dân dã, du khách còn được trải nghiệm các nghề truyền thống như đan nón, làm nhang, làm muối… đây cũng là loại hình được du lịch được khách nước ngoài ưa chuộng khi đến với Thành phố.
Du khách Thành phố Hồ Chí Minh trải nghiệm cách làm mứt dừa tại tỉnh Đồng Tháp. (Ảnh: LINH BẢO).
Theo Tiến sĩ Lê Hoàng Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh), trong bối cảnh toàn cầu hóa và hiện đại hóa, du lịch, nông nghiệp và nông thôn ngày càng khẳng định vai trò quan trọng, trở thành một định hướng phát triển bền vững của ngành du lịch Việt Nam.
“Chính vì thế, việc phát triển du lịch nông thôn góp phần nâng cao thu nhập, thúc đẩy kinh tế nông nghiệp, đồng thời giúp bảo tồn bản sắc văn hóa, phát huy giá trị tài nguyên tự nhiên và tri thức bản địa. Đây là những 'tài sản xanh' vô cùng quý giá của nông thôn Việt Nam”, Tiến sĩ Lê Hoàng Dũng nhấn mạnh.
Theo ông Trần Quang Duy, Công ty Lữ hành Chim cánh cụt, Thành phố Hồ Chí Minh, xây dựng sản phẩm du lịch nông nghiệp xanh không chỉ là khai thác cảnh quan, mà là giới thiệu một hệ giá trị sống.
“Là một doanh nghiệp lữ hành, tôi nhận thấy rằng, sản phẩm du lịch nông nghiệp chỉ thực sự có sức cạnh tranh khi được thiết kế thành trải nghiệm có ý nghĩa, có sự tham gia của cộng đồng địa phương, và tạo ra cảm xúc gắn kết giữa du khách với mảnh đất họ đến”, ông Trần Quang Duy cho biết.
Du khách tìm hiểu nghề làm muối ở Thiềng Liềng, xã Thạnh An.
Ông Trần Quang Duy cho biết thêm, công ty xây dựng sản phẩm du lịch nông nghiệp xanh không chỉ để “đi và xem”, mà để trải nghiệm-tương tác-học hỏi-chuyển hóa nhận thức. Qua đó, du khách hiểu hơn về giá trị của nông nghiệp sạch, trân trọng công sức của người nông dân, và nhận thức rõ hơn vai trò của mỗi cá nhân trong việc bảo vệ môi trường.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Thị Thu Trang, Trưởng khoa Địa lý, Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh), để phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn gắn với văn minh sinh thái và môi trường sống xanh, cần chú trọng các nhóm trọng tâm: phát triển kinh tế nông nghiệp đa giá trị; hoàn thiện tiêu chí OCOP cho du lịch nông nghiệp-nông thôn; xây dựng tư duy và tiêu chí xanh; bảo tồn kiến trúc, bản sắc địa phương; cộng đồng là chủ thể sáng tạo; thu hút nguồn nhân lực trẻ; lấy du lịch làm đại sứ cho sản phẩm nông nghiệp; đẩy mạnh ứng dụng khoa học-công nghệ và chuyển đổi số; và liên kết vùng-hợp tác công tư.
Khách tham quan thưởng thức món ăn dân dã tại Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Trung Lương, Thành viên Tổ chuyên gia tư vấn quy hoạch quốc gia cho rằng, chúng ta cần đổi mới tư duy quy hoạch nông thôn, đặc biệt tại các vùng có tiềm năng du lịch gắn với giá trị văn hóa bản địa. Ông nhấn mạnh, xây dựng hệ thống tiêu chuẩn sản phẩm và dịch vụ du lịch theo hướng nâng cao trải nghiệm đích thực về con người và thiên nhiên là điều cần phải sớm thực hiện; đồng thời kết hợp nâng cao năng lực quản lý điểm đến và hạ tầng nông thôn để đáp ứng nhu cầu phát triển, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hướng mạnh mẽ tới tăng trưởng xanh và cam kết Net Zero vào năm 2050, du lịch nông thôn không chỉ là động lực phát triển nông nghiệp bền vững mà còn là nền tảng kiến tạo môi trường sống xanh cho cộng đồng.
“Chúng tôi tin rằng, với sự liên kết hợp tác chặt chẽ của các đơn vị, nhiều sản phẩm du lịch nông thôn hấp dẫn sẽ được hình thành, giúp nâng cao thu nhập cho người dân và kiến tạo một tương lai hài hòa giữa kinh tế và sinh thái, hướng tới thịnh vượng bền vững”, ông Nguyễn Minh Tiến chia sẻ thêm.
Linh Bảo
Nguồn: Báo Nhân Dân