Cao Sơn Đại vương và Quý Minh Đại vương là hai vị tướng đã cùng Sơn Thánh Tản Viên phò giúp Hùng Duệ Vương đánh nhà Thục, đem lại thái bình cho đất nước, được các triều đại sau này sắc phong là “Thượng đẳng phúc thần”; “Cao Sơn linh ứng đại vương” và “Quý Minh linh ứng đại vương”.

Vị thành hoàng làng thứ ba là Ả Nương, danh tướng tài của Nhị vua Hai Bà Trưng, đã có công tham gia cuộc khởi nghĩa đánh đuổi giặc Đông Hán, phò giúp nhị vua Hai Bà Trưng thu phục 65 thành trì, mở đầu nền độc lập tự chủ chủa của Đại Việt năm 40 sau Công nguyên. Bà được người dân suy tôn là Đức Thánh Bà. Các triều vua sau này sắc phong là “Ả Nương Chinh Tĩnh phu nhân” và “Linh Ứng Diệu Thông Âm Phù Trận Thuận phu nhân”.

Đình Lỗ Giao tọa lạc trên một khu đất rộng phía Bắc làng. Đình có kết cấu chữ “Đinh”, gồm đại đình và hậu cung. Đại đình có 5 gian 2 dĩ. Hậu cung 3 gian chạy dọc theo thiết kế truyền thống.

Đình Lỗ Giao nổi bật là những mảng chạm khắc trang trí trên các bức cốn, đầu dư, côn chồng, xà trường theo phong cách nghệ thuật thế kỷ 17 - 18. Đặc biệt, các mảng chạm trang trí trên các bức cốn mang đậm nét nghệ thuật phù điêu thời Hậu Lê. Các mảng chạm khắc trang trí với những chủ đề đa dạng phong phú, đặc sắc như tứ linh, tứ quý, rồng cuốn thủy, phượng vũ, rồng chầu mặt trời cả hai mặt bằng kỹ thuật điêu luyện chạm lồng, chạm nổi, chạm bóng kênh tạo nhiều lớp với hiệu ứng chiều sâu.

 

 

 

 

 

 

 

 

Đình Lỗ Giao là một trong số ít ngôi đình ở huyện Đông Anh còn giữ được những mảng chạm khắc có niên đại cổ nhất của huyện Đông Anh nói riêng và thành phố Hà Nội nói chung.

Đình Lỗ Giao còn lưu giữ nhiều cổ vật quý giá như 16 đạo sắc phong có niên đại từ thời Lê đến thời Nguyễn, bao gồm 2 đạo niên hiệu Cảnh Hưng 46 (năm 1785), 2 đạo niện hiệu Thiệu trị 4 (năm 1844), 12 đạo còn lại là các niên đại Tự Đức (1848-1883), Đồng Khánh, Duy Tân, Khải Định (1886-1924) 33 (năm 1880). Một khánh đá có niên hiệu Chính Hòa 7 (năm 1686).

Ngoài ra Đình sở hữu rất nhiều đồ thờ tự cổ khác như hoành phi, câu đối, án gian, ngai thờ, bát bửu, giá văn, kiệu bát cống, kiệu long đình. Tất cả các cổ vật đều được chạm khắc tinh vi, tỉ mỉ, mang đậm dấu ấn nghệ thuật của nhiều thời kỳ lịch sử.

Hàng năm, dân làng Lỗ Giao và các làng lân cận tổ chức lễ hội vào ngày 10 tháng Tám nhằm tôn vinh công đức của các vị thành hoàng, ôn lại truyền thống lịch sử, giáo dục cho thế hệ trẻ lòng biết ơn đối với các bậc tiền nhân, đã chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc từ thời đại các Vua Hùng dựng nước và chống giặc ngoại xâm thời kỳ Nhị vua Hai Bà Trưng. Đây cũng là dịp con em Lỗ Giao, sống và làm việc xa quê về với tổ tiên, dâng hương bày tỏ lòng thành kính và biết ơn với các bậc tiền nhân.

Đình Lỗ Giao được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch cấp bằng di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật năm 1998.

Nguyễn Thị Hạnh

Nguồn: Hoàng Thành Thăng Long