Miếu Hạ Lũng có tên chữ là Thanh Miếu, toạ lạc trên khu đất cao, thoáng rộng, nằm ngay trên tuyến đường lớn Lê Hồng Phong nối liền sân bay Cát Bi với trung tâm thành phố, thuận tiện cho việc hành hương, tham quan di tích và thưởng thức lễ hội. Miếu quay về hướng chính tây với ý niệm “Loa Thành tây vọng” hàm ý đời đời hướng về Cổ Loa (kinh đô nước ta đời Ngô) ghi nhớ chiến công của Ngô Vương Quyền.

Miếu có quy mô kiến trúc khá đồ sộ, bề thế. Qua một vài mảng chạm khắc của toà cổ miếu còn lưu lại cho biết niên đại xây dựng thời Hậu Lê (thế kỷ 17). Kiến trúc của ngôi miếu được bố cục kiểu “tiền quốc – hậu đinh” hai toà kiến trúc gỗ cách nhau một khoảng sân rộng, tạo sự thông thoáng cho nội thất di tích, tạo thành nhiều lớp hàng, sân, nhà, đang đối nhau qua trục “thần đạo”, trông tựa một cung đình thu nhỏ: qua cổng tam quan là một sân gạch vuông vức nối với toà bái đường 5 gian và 2 Nhà giải vũ song song, nối liền khoảng sân tế lát gạch cổ, tiếp đến là toà hậu cung 3 gian.

Toàn cảnh trang trí ngôi miếu từ đầu đao, bờ nóc tới các toà kiến trúc đều được bố cục mạch lạc, đăng đối qua nhiều biểu tượng quen thuộc gần gũi với đời sống cư dân nông nghiệp. Bộ mái kiến trúc của ngôi miếu đắp nổi trang trí công phu với nhiều đề tài cổ điển như: đôi phượng chầu mặt trời, hồi long, đao cong tạc rồng chầu, phượng mớm, kỳ lân túc trực bờ dải.

Phong cách trang trí này là sự kết hợp tinh tế, hài hoà giữa hội hoạ và nghệ thuật điêu khắc mang tính ước lệ, tượng trưng cao, ẩn chứa quan hệ về nhân sinh quan vũ trụ quan của người xưa; nó thể hiện sự phát triển bền vững, hài hoà âm dương. Khung chịu lực chính của toàn bộ kiến trúc miếu được làm bằng gỗ lim nguyên cây. Kết cấu bộ vì theo kiểu giá chiêng chồng rường đấu sen quen thuộc nâng bổng mái ngói vẩy rồng, vốn nặng nề trở nên thanh thoát, nhẹ nhàng.

 

 

 

 

Trong hàng chục đồ thờ, đồ tế khí, nghi trượng được bảo lưu tại di tích đang chú ý nhất là chiếc hương án cổ bằng gỗ có niên đại thế kỷ 18. Thân hương án được chia làm nhiều ô vuông, chữ nhật, ngũ giác tạo lớp nông sâu là nơi trang trí các đề tài đan xen đang đối như long vân, vân tản, các đao lửa quần long chầu nguyệt, long phượng… Bên cạnh đó miếu Hạ Lũng hiện bảo lưu được một số cổ vật khác có giá trị như kiệu bát cống, sập thờ, bia đá và 3 bản sắc phong có niên đại 1889 đời Thành Thái, 1090 đời Duy Tân ban cho xã Hạ Lũng thờ Ngô vương.

Tại nơi trang trọng của hậu cung đặt tượng thờ đức vương Ngô Quyền trong tư thế thiết triều. Tượng thể hiện một gương mặt uy phong, lẫm liệt, thần thái toát lên vẻ cương nghị và nhân hậu của bậc đế vương.

Với những nét giá trị nổi bật về lịch sử và kiến trúc nghệ thuật của ngôi cổ miếu, ngày 21/1/1992 di tích miếu Hạ Lũng được Bộ Văn hoá Thông tin xếp hạng di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia theo Quyết định số 97/QĐ.

Nguồn: Thành đoàn Hải Phòng