Các món này ngon nhờ vị ...đắng của khổ qua, thường là loại khổ qua được trồng trong vườn nhà và bán ở các chợ. Nhưng về miền Đông Nam bộ, bạn sẽ có dịp thưởng thức các món nấu với trái khổ qua rừng.

Người Việt Nam, có lẽ ai cũng từng dùng các món khổ qua . Khổ qua nguyên trái hầm thịt nạc bằm hoặc cá thác lác quết nước muối, khổ qua xắt lát xào thịt bò, khổ qua xắt lát ướp lạnh ăn với thịt chà bông (thường được gọi một cách “văn vẻ” là “da cá sấu, chỉ xơ dừa”), khổ qua xắt mỏng xào trứng... là những thức ăn vừa ngon vừa bổ dưỡng.

Cũng có một số người không chịu được vị đắng của khổ qua, nhưng nhiều người ăn được lại rất ghiền. Không chỉ nấu món mặn chung với cá, thịt, người ta còn làm mứt khổ qua. Mứt và trà khổ qua là hai món được nhiều người ưa thích.

 

Nhưng còn một thứ khổ qua trái nhỏ và ngắn mà người dân vùng đất đỏ Bình Long (và cả một số địa phương miền Đông Nam bộ) gọi là khổ qua rừng - một loại dây leo hoang dã chỉ phát triển tự nhiên trong mùa mưa. Theo một tư liệu, tên Latin của khổ qua rừng là Mornordica Charatia. Khổ qua rừng được dân sơn tràng (thợ rừng) làm món chính cho bữa cơm gia đình của họ.

Cũng giống những thứ “rau rác” khác, vốn là thức ăn nhà nghèo khắp các vùng miền trong cả nước, khổ qua rừng nay đã trở thành món đặc sản “chễm chệ” trên bàn tiệc trong các nhà hàng ở thị trấn Bình Long. Thị trấn này xưa kia vốn là thị xã An Lộc, từng là một thị trấn khá bề thế so với nhiều thị trấn khác của nước ta. Giống như Đà Lạt, đi vòng vèo các con đường ở thị trấn này khá mỏi chân vì lên và xuống dốc. Vậy nên, khi ngồi vào bàn ăn, thưởng thức hương vị các món ăn có xuất xứ từ núi rừng thiệt sướng cái dạ dày.

Măng le ê hề. Trái vả có vị chát - “lòng vả như lòng sung” - là một thứ quan trọng trong đĩa rau sống ăn kèm với các món ngon xứ Huế. Trái vả chỉ cần gọt vỏ xắt lát chấm mắm ruốc cũng đậm đà khẩu vị. Gà rẫy, được nuôi thả ở các buôn làng, nhỏ con nhưng chất lượng hơn hẳn gà vườn. Cá lăng đen đã ngon, cá lăng trắng còn tuyệt hơn. Nhưng khổ qua rừng mới là món gây ấn tượng nhất.

 

Khổ qua rừng xào thịt bò

Cũng giống như khổ qua vườn, khổ qua rừng được xào trứng, xào thịt bò. Vì “nhỏ con” nên trái khổ qua chỉ cần cắt làm hai, móc bỏ ruột, rửa sạch là đã có thể cho vào chảo mỡ xào chung với thịt bò xắt miếng vừa ăn. Thêm mắm muối, gia vị, hành lá xắt khúc là đã có một dĩa ngon lành. Chấm với nước tương ngon, khổ qua xào thịt bò khiến dĩa cơm nhà hàng nhanh chóng “biến mất”.

Khổ qua rừng còn được trộn với thịt bò, chút hành tím, nước mắm giấm đường ớt, chút tiêu bột, thành món gỏi hấp dẫn. Người ta cũng biến khổ qua rừng thành món ăn chay ngon và lạ miệng. Cùng với mì căng xé miếng, tàu hủ trắng xắt làm tư, dưa cải xắt khúc, đậu phộng luộc bóc bỏ vỏ, đậu que tước bỏ chỉ cắt đôi (hoặc những thực phẩm thực vật nào khác cảm thấy thích), cùng với khổ qua rừng bổ đôi bỏ ruột kho với nước tương ngon, rắc tiêu bột là xong. Tuy là món ăn “hổ lốn” nhưng lại là món ngon và bổ vì thực khách được thưởng thức đủ mùi vị của các thứ rau củ trái, mà điểm nhấn là lâu lâu “nghe” vị đắng của khổ qua rừng thấm trên mặt lưỡi, một hồi trở thành ngọt ngào đến “tương tư”!

Chưa hết, người ta còn sử dụng cả đọt và bông khổ qua rừng thành những món luộc đơn giản hoặc xào, trở thành món ăn dân dã ngon miệng.