Đang lao đi trên đường cao tốc phía nam Stockholm là một xe tải 40 tấn và rơ moóc, người lái xe cẩn thận theo dõi trên đường nhưng lạ là không đặt tay lên vô lăng.

Chiếc xe tải hoàn toàn tự lái và tài xế kỳ cựu Roger Nordqvist chỉ sẵn sàng trong trường hợp gặp sự cố bất ngờ.

Nhà sản xuất xe tải Thụy Điển Scania không phải là nhà sản xuất ô tô duy nhất đang phát triển xe tự lái, nhưng doanh nghiệp trở thành nhà sản xuất đầu tiên ở châu Âu thí điểm xe tự hành trong hoạt động vận chuyển hàng hóa thương mại.

Peter Hafmar, lãnh đạo văn phòng các giải pháp tự hành tại công ty Scania, trả lời phỏng vấn AFP bên ngoài phòng thí nghiệm vận chuyển của công ty ở Sodertalje, phía nam Stockholm: “Chúng tôi nhận hàng của khách từ điểm A, đưa hàng đến điểm B, hoàn toàn tự động”.

Trong dự án thí điểm , chiếc xe tải tự lái di chuyển trên đoạn đường dài khoảng 300 km (186 dặm) giữa Sodertalje và Jonkoping miền nam Thụy Điển giao hàng thức ăn nhanh.

Nhìn bên ngoài, chiếc xe tương tư như bất kỳ chiếc xe tải nào khác, ngoại trừ đường ray trên mui xe được trang bị camera và 2 cảm biến giống như ăng-ten râu ở hai bên.

Bên trong cabin, bánh xe và ghế lái vẫn ở những vị trí thông dụng, nhưng có thêm các thiết bị và màn hình nhỏ nằm rải rác trên bảng điều khiển và rất nhiều dây dẫn đến giá máy tính đặt phía sau ghế hành khách.

Tự lái tốt hơn lái xe thông thường

Kỹ sư Goran Fjallid ngồi cạnh người lái xe an toàn ở ghế hành khách, chăm chú nhìn vào máy tính xách tay, theo dõi video từ camera xe tải và văn bản nhấp nháy với thông tin về những gì chiếc xe đang nhìn thấy.

Màn hình thứ hai hiển thị hình ảnh 3D của xe tải trên đường và tất cả các phương tiện lân cận. Những cảm biến của xe tải cũng được hiệu chỉnh thường xuyên, hàng ngày trước khi lên đường.

 

Hệ thống cảm biến trên xe vận tải Scania

Xe tải kết hợp tất cả dữ liệu đầu vào từ các cảm biến khác nhau với hệ thống GPS, với các công nghệ khác nhau đóng vai trò hỗ trợ lẫn nhau. Kỹ sư Fjallid giải thích: “Nếu vạch kẻ đường biến mất trong một khoảng thời gian, máy tính sẽ sử dụng GPS và đi đúng làn đường một cách hoàn hảo. Tính logic đã khiến xe tự lái tốt hơn so với khi lái thủ công."

Nhưng ông thừa nhận, đã có rất nhiều cuộc thử nghiệm và những nhược điểm, sai sót kỹ thuật phải điều chỉnh để chiếc xe tải đạt được cấp độ tự động hóa này.

Các kỹ sư tự động hóa phải liên tục sửa chữa, điều chỉnh những hành vi như cách xe tải xử lý khi nhập vào làn đường cao tốc. các hành động được thực hiện khi một chiếc ô tô khác cắt ngang đường.

Mỗi khi chiếc xe tải thực hiện điều gì đó bất ngờ như phanh hoặc giảm tốc độ không có nguyên nhân rõ ràng, Fjallid sẽ ghi lại thời gian chính xác để kiểm tra nhật ký và cơ sở dữ liệu. Các cảm biến của xe tải cũng được hiệu chỉnh hàng ngày trước khi lên đường.

Hafmar cho biết, vẫn còn một số trở ngại cần giải quyết trước khi xe tải không người lái (không sử dụng tài xế an toàn) trở thành cảnh tượng phổ biến trên đường, cả về công nghệ và luật pháp. Công ty hy vọng công nghệ và luật pháp sẽ sẵn sàng cho thực tế vào cuối những năm 2020 hoặc đầu những năm 2030.

 

Chiếc xe tải tự lái và tài xế kỳ cựu Roger Nordqvist chỉ sẵn sàng trong trường hợp gặp sự cố bất ngờ.

Không còn tài xế xe tải?

Sự ra đời của xe vận tải tự lái có thể được coi là mối đe dọa đối với công việc của những người lái xe tải, một trong những nghề phổ biến nhất trên thế giới. Nhưng Hafmar khẳng định sự cần thiết của xe tự lái, trước hết là để giải quyết tình trạng thiếu lái xe toàn cầu.

Sẽ còn rất lâu nữa trí tuệ nhân tạo (AI) mới có thể xử lý tất cả những vấn đề của vận tải. Hafmar cho rằng, xe tải tự lái có thể sẽ vận hành trên các chuyến đi đường dài, nhưng việc điều phối ở dặm cuối đến các cửa hàng và khách hàng "sẽ do người lái xe đảm nhiệm".

Theo báo cáo tháng 6 của Liên minh Vận tải Đường bộ Quốc tế (IRU), trên toàn thế giới thiếu hụt khoảng 2,6 triệu vị trí tài xế xe tải trong năm 2021.

Kỹ sư Hafmar cũng cho thấy những lợi ích tiềm năng khác : vì máy tính không cần phải ngủ hoặc nghỉ ngơi, các phương tiện có thể được lên lịch cho những chuyến đi vào những thời điểm giao thông không đông đúc hoặc lái xe với tốc độ ổn định dù kéo dài thời gian để tiết kiệm nhiên liệu. Cũng có thể xe vận tải đường dài vẫn có lái xe, nhưng trên các tuyến đường, người lái bớt căng thẳng hơn khi có sự hỗ trợ của hệ thống xe tự lái, đảm bảo an toàn và hiệu quả hơn trên đường.

Hiện nay, hàng loạt công ty khác cũng đang tham gia cuộc đua tung ra xe tải tự lái. Các công ty khởi nghiệp Aurora, Waymo, Embark, Kodiak và Torc (cùng với Daimler) đang chạy thử nghiệm ở Mỹ, tập đoàn Baidu Trung Quốc đã công bố xe tải tự lái từ cuối năm 2021.

Ở châu Âu, IVECO đang hợp tác với công ty khởi nghiệp Plus của California, được hỗ trợ bởi Amazon đã thông báo kết thúc giai đoạn đầu của thử nghiệm xe tự lái. Giai đoạn tiếp theo sẽ là các thử nghiệm vận tải đường trường. Công ty Thụy Điển Einride cũng có kế hoạch chuẩn bị cho xe vận tải chạy thử nghiệm trên đường bộ ở Đức.