Đình Cam Giá là đình làng thuộc xã Ninh Khánh, huyện Hoa Lư, Thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Đình Cam Giá là nơi thờ Thừa tướng Lã Gia, Quận công Lê Trung Nghĩa. Đây là 2 người có công lớn với nước, ngoài tại đây còn là nơi thờ tự Câu Mang Đại Vương và các vị Thần khác.

Hiện tại Đình còn lưu giữ được 6 đạo sắc phong của các triều đại, 01 sắc phong năm Cảnh Thịnh thứ 4 (1796) 01 đạo sắc phong năm Tự Đức thứ 6 (1853), 01 đạo sắc phong năm Tự Đức thứ 31 (1878), 01 đạo sắc phong năm Duy Tân thứ 3 (1909) 01 đạo sắc phong năm Khải Định thứ 2 (1917), 01 đạo sắc phong năm Khải Định thứ 9 (1924), sắc phong Bản cảnh Thành Hoàng linh phù chi thần được phong vào năm 1853 và được ghi nhớ vào điển lễ của nước nhà.

Đình Cam Giá, (trước đây gọi là Đình làng Cam Giá, xã Ninh Khánh, huyện Hoa Lư), thuộc phường Ninh Khánh, Thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Đình Cam Giá hướng về phía Đông bắc, trước Đình có hồ nước bán nguyệt tự nhiên quanh năm trong xanh.

Cổng Tam quan vẫn giữ được vẻ uy nghi vốn có, kiến trúc của Đình mang đậm những đường nét kiến trúc thời Nguyễn. Phía trước sân Đình là 2 hàng linh thú voi đá, ngựa đá, bên phải Đình là khu văn chỉ thờ đức Khổng Tử, và nhà bia lưu danh Tiến sỹ.

 

 

 

 

 

 

 

Mặc dù bị chiến tranh tàn phá, nhưng ngôi Đình vẫn may mắn còn lưu giữ gần như nguyên vẹn các hàng cột, mái ngói và đặc biệt là ngai thờ và nhiều đồ thờ tự cổ. Hậu cung của Đình Cam Giá là nơi tối linh thiêng đặt bài vị thờ Thừa tướng Lã Gia, Quận công Lê Trung Nghĩa. Năm 2004, Đình Cam Giá đã được UBND tỉnh Ninh Bình công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh.

Đây cũng là địa điểm để con cháu trong cộng đồng các dòng họ tỏ lòng tri ân, tưởng nhớ tới công lao của các thế hệ cha ông đã có công khai cơ lập làng, cầu chúc cho quốc thái dân an, mọi người được ấm no, hạnh phúc.

Lễ hội Kỳ Phúc gồm có phần lễ và phần hội. Phần lễ gồm 4 lễ: Lễ cáo yết, lễ cầu an, lễ dâng hương và lễ tất. Phần tế lễ gồm có Phần tế lễ do 10 cụ cao niên được làng cử ra thực hiện, sau phần tế lễ sẽ đến phần tế nam quan, nữ quan của các thôn, xóm, phố trong làng, những năm gần đây còn có nhiều đội tế nam quan, nữ quan của các địa phương lân cận cũng đăng ký xin tham gia tế lễ tại lễ hội Kỳ Phúc của làng. Việc tế lễ được tổ chức long trọng, trang nghiêm, thực hiện theo nghi lễ truyền thống với tấm lòng thành kính, giữ gìn và bảo tồn những nét đẹp văn hoá của quê hương. Trong ngày này, người dân trong làng Cam Giá lần lượt đến lễ. Mâm lễ gồm xôi, thủ lợn, trầu, rượu, hoa quả...

Phần hội vừa mang tính dân gian vừa có tính hiện đại, hầu hết mọi người dân đều có thể tham gia như: các hoạt động múa rồng, múa lân, hội diễn văn nghệ và các trò chơi dân gian như kéo co, cờ người. Những ngày diễn ra lễ hội truyền thống của làng, nhân dân trong làng cũng như con em của quê hương đang học tập, công tác, làm việc khắp mọi miền đất nước và du khách thập phương cùng về hội tụ bày tỏ lòng tri ân, tưởng nhớ tới công lao của các thế hệ cha, ông đã có công khai cơ lập làng.

Thời gian diễn ra Lễ hội Kỳ Phúc Đình Cam Giá

Lễ hội Đình Cam Giá thường diễn ra thường niên vào ngày 12 tháng 10 và được tổ chức bởi người dân địa phương. Đây được xem là lễ hội có giá trị lịch sử văn hóa cao, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Theo người dân ở đây thì lễ hội này được tổ chức nhằm nhắc nhở con cháu nhớ về cội nguồn  tổ tiên, biết ơn những người có nhiều công đức đối với làng.

Phần lễ

Mặc dù phần lễ được tổ chức vào ngày 12 tháng 10 nhưng mọi việc chuẩn bị đã được diễn ra vào các tuần trước đó. Từ chiều 11 và đêm 11 thì ở đình đã có cờ, trống, tế lễ linh đình.

Ở 5 xóm trong làng đã tất bật với đồ cúng lễ nhộn nhịp suốt đêm tới sáng sớm hôm sau. Trong phần lễ thì mỗi giáp sẽ chuẩn bị một kiệu đẹp sơn vàng son và đặt lễ bên trong, sau đó sẽ có 4 thanh niên nam nữ mặc quần áo chỉnh tề khiêng kiệu cùng dân xóm rước kiệu, cờ quạt ra đình dự lễ.  Sau rước lễ là phần lễ chính thức. Chủ tế đọc lại các sắc phong, nêu tiểu sử công đức, dân hương cho nam quan và nữ quan. Tiếp đó là các nghi lễ chính thức theo nghi thức cổ truyền.

 

 Lễ hội Đình Cam Giá diễn ra vô cùng uy nghi, trang trọng

Các tiết mục hát chèo, đua thuyền cũng được hưởng ứng mạnh

Phần hội

Đương nhiên phần hội là phần không thể thiếu trong lễ hội này. Trong phần hội sẽ diễn ra các hoạt động, trò chơi dân gian vô cùng thú vị: múa rồng, múa lân, các chương trình văn nghệ, các trò chơi dân gian… Điều đặc biệt là lễ hội này chính là cơ hội để con em, người dân trong làng có thể tụ họp về đình và bày tỏ lòng biết ơn đối thế hệ cha ông, những người có công khai cơ lập làng.

Trong phần hội thì không thể nhắc đến hội thi xôi nhâm. Từ tối ngày 10 tất cả các xóm đã tập trung lại tại Nhà văn hóa để tổ chức nấu xôi, đơm xôi. Quy trình nấu cũng đòi hỏi rất công phu, gạo nấu xôi phải là gạo nếp cái hoa vàng thơm dẻo.

Xôi sau khi đâm nhuyễn được đơm vào hai mâm lễ, bên trên mỗi mâm xôi là một thủ lợn, 1 lễ được dâng cúng tại các Nhà Văn hóa, 01 lễ được dâng cúng tại Đình làng vào sáng ngày 12 tháng 10 âm lịch. Sau khi đã hoàn tất hoạt động dâng lễ thì bạn tổ chức sẽ tiến hành chấm điểm và trao giải cho các đơn vị. Đặc biệt sau khi đã trao giải xong thì tất cả thịt, xôi sẽ được chia đều cho các hộ gia đình trong làng với ý nghĩa mang lộc, may mắn đến cho gia chủ.

Các tiết mục văn nghệ truyền thống được các nghệ nhân trình diễn vô cùng sôi động

Khung cảnh núi rừng bao la vây gần đình làng

Lễ hội Kỳ Phúc là hình thức sinh hoạt có tính cộng đồng và có sức lan tỏa lớn. Những năm gần đây, lễ hội không còn bó gọn trong làng Cam Giá nữa mà đã có nhiều tổ dân phố mới thành lập liền kề cùng tham gia, có nhiều du khách dừng lại để tìm hiểu, chiêm ngưỡng. Những nét kiến trúc đặc sắc, uy nghi của ngôi Đình cùng những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc khiến cho những ai đã về với Lễ hội Kỳ Phúc lại mong trở lại lần sau.

Lễ hội Kỳ Phúc Đình Cam Giá là một lễ hội tuy không quá lớn nhưng lại giá trị văn hóa và tinh thần cao đối với du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là người dân Ninh Bình. Hãy tham gia lễ hội thú vị này một lần tronglịch trình khám phá Ninh Bình sắp đến, bạn nhé!

Uyên Phạm