Theo thần tích, đình Diến Táo thờ Lý Bôn, người đã có công đánh đuổi giặc Lương bảo vệ đất nước. Đình được xây dựng trên khu đất bằng phẳng, rộng và thoáng mát. Đình nhìn theo hướng tây bắc, phía trước là đường làng và dải sông Cà Lồ, xung quanh là dân cư đông đúc.

Đình Diến Táo được xây dựng từ thời vua Khải Định (1925). Theo ngọc phả còn lưu giữ được tại Đình Diến Táo thì Đình thờ Lý Bí, tức Lý Nam Đế.

Lý Bôn tên thật là Lý Công Phần, con ông Lý Công Đạt và bà Lã Thị Hương. Khi đó nước ta đang bị chính quyền nhà Lương đô hộ, bọn quan lại nhà Lương dùng chính sách cai trị tàn bạo, hà khắc, khinh rẻ người nước Nam, làm cho nhân dân ta bất bình, căm phẫn.

Lý Bôn vốn thông minh tài trí, lợi dụng những ngày làm quan ông đã tìm cách liên kết các hào kiệt và những người yêu nước ở các châu, huyện thành lực lượng quần chúng lớn mạnh, được nhân dân nước Nam hết lòng ủng hộ. Thanh thế và uy tín của Lý Bôn rất lớn, khiến cho tên Thứ Sử Tiêu Tư lo sợ và tìm cách mưu hại Lý Bôn.

Trước tình thế đó, Lý Bôn đã phải lánh nạn đến trang Kim Duyến (nay gọi là Diến Táo) để xây dựng nghĩa quân. Từ cơ sở Kim Duyến được giới bô lão đồng tình ủng hộ, các trai trẻ đều xin theo làm lính cận vệ. Đồng thời liên kết được nhiều hào kiệt khác trong vùng, đóng nghĩa quân ở Diến Táo để chống chình quyền đô hộ nhà Lương.

Một bộ phận quan trọng của nghĩa quân xuất phát từ đây tiến đánh chiếm thành Long Biên vào năm 541. Sau khi đánh đuổi kẻ thù ra khỏi đất nước, đầu mùa xuân năm Giáp Tí (từ khoảng tháng 2 năm 544) Lý Bôn lên ngồi hoàng đế, xưng hiệu là Lý Nam Đế, đặt tên nước là Vạn Xuân, định đô tại Long Biên. Khi lên ngồi hoàng đế, Lý Nam Đế cư xử với nhân dân Diến Táo rất hậu: miễn tô thuế, phu phen tạp dịch, ban tặng lụa, vàng bạc và cấp 100 quan tiền cho nhân dân Diến Táo.

Đến tháng 8-548 Lý Nam Đế lâm bệnh nặng, qua đời. Để ghi nhớ công lao của Người anh hùng, nhân dân Diến Táo tôn kính người anh hùng dân tộc có công với nước, với dân làng và được dân làng suy tôn là thành hoàng làng, được thờ ở Chùa Linh Quy và Đình Diến Táo.

Đình Diến Táo có kiến trúc kiểu chữ “đinh” gồm 5 gian Đại bái và 1 gian Hậu cung. Đình được xây dựng với quy mô khá lớn, kiến trúc khoẻ và đẹp. Các vì kèo, cột xà liên kết với nhau một cách chặt chẽ, chính xác.

Toàn bộ hệ thống kết cấu của đình được tạo bởi lối kết cấu dân gian truyền thống. Cùng với kiến trúc khoẻ và đẹp, đình Diễn Táo còn lưu giữ nhiều bức chạm khắc cực kỳ tinh tế, đậm đà nghệ thuật cổ dân gian.

Hai đầu bẩy ở gian giữa đền đục bong hay chạm nổi hình rồng và vận mây rất đẹp. Rồng ở đây được chạm ở tư thế nghiêng, mắt lồi to, mũi sư tử, thân nhiều vẩy, miệng há ngậm ngọc, chân có 4 móng mập khoẻ, bám chắc vào nền bức chạm và được điểm xuyết những dải mây mềm mại. Các đầu bẩy khác được chạm các hình lá và vân mây với những đường nét sắc gọn.

Phía trên cửa võng đình chạm hình lưỡng long chầu nguyệt. Ở giữa hình mặt nguyệt có các cụm máy và bao quanh phía trên có 3 đạo lửa, hai bên là đôi rồng với mắt lồi đen, miệng ngậm ngọc, bờm tóc dựng, 4 chân, mỗi chân có 4 móng rất vững chắc. Hai bên góc trên sát với đuôi rồng là đôi phượng đang sải cánh bay, đầu quay vào phía trong.

Hai bức chạm theo chiều dọc hai bên cửa võng được thể hiện chủ đề chính là long, quy.

Ngoài ra, đình Diễn Táo còn có một số di vật, cổ vật độc đáo, đặc biệt là các di vật bằng đồng, sứ và các di vật là các đồ thờ bằng gỗ được chạm trổ công phu, tỉ mỉ thể hiện đôi bàn tay khéo léo mang đầy tính sáng tạo, khả năng tư duy của các nghệ nhân thủa trước.

Đình Diến Táo đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 2000.

Lễ hội đình Diến Táo

Theo quy ước, hương ước của thôn Diến Táo, lễ hội truyền thống Đình Diến Táo sẽ tổ chức 5 năm 1 lần. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau mà lễ hội Đình Diến Táo đã bị gián đoạn sau một thời gian dài.

Được sự đồng ý của UBND huyện Mê Linh và UBND xã Tiến Thắng ngày 26,27/9/2023 (tức ngày 12, 13 tháng Tám âm lịch), thôn Diến Táo trọng thể tổ chức lễ hội truyền thống Đình Diến Táo Quý Mão 2023.

Lễ hội truyền thống Đình Diến Táo Quý Mão 2023 là một trong những nét văn hóa tiêu biểu của xã Tiến Thắng, góp phần xây dựng văn hóa xã Tiến Thắng đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc như Nghị quyết Trung ương 5 khóa 8 của Đảng.

Một số hình ảnh diễn ra tại Lễ hội truyền thống Đình Diến Táo Quý Mão 2023:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01

Nguồn: Người Hà Nội