Đình Hương Tảo thờ phụng tam vị nhân thần là thánh Chử Đồng Tử, công chúa Tiên Dung, vua Triệu Quang Phục

Ngọc Tảo là một xã nông nghiệp thuộc huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội. Xã có diện tích 6,6 km², trong đó diện tích canh tác là 280ha. Dân số năm 1999 là 6.857 người, mật độ đạt 1.039 người/km². Xã cách sông Hồng ở phía bắc khoảng 3km và cách Hồ Gươm ở phía đông khoảng 29km, ngay sát phía đông là dòng sông Đáy và sát phía nam có đường quốc lộ QL32 chạy qua với chiều dài khoảng 2km.

Về mặt hành chính, xã Ngọc Tảo phía bắc giáp xã Thượng Cốc, phía nam giáp xã Tam Hiệp, phía đông giáp xã Thanh Đa và Tam Thuấn, phía tây giáp các xã Phụng Thượng và Long Xuyên. Trên địa bàn xã toạ lạc nhiều di tích lịch sử - văn hoá với 6 ngôi chùa, 4 đình, 3 đền, 3 miếu, trong đó có 8 di tích quốc gia và 2 di tích của tỉnh Hà Tây cũ. Xã gồm 4 thôn (Phú Thịnh, Ngọc Tảo, Hương Vĩnh, Hương Tảo) và 2 trại (Phú Mỹ, Yên Dương).

Đình Hương Tảo. Photo ©NCCong 2021

Lược sử

Đình Hương Tảo toạ lạc trên một khoảnh đất cao rộng và được dựng vào khoảng thế kỷ XVIII thời Lê Trung hưng. Trong hậu cung đình thờ ba vị thành hoàng làng là Đức Thánh Chử Đồng Tử cùng vợ là công chúa Tiên Dung - con gái của vua Hùng; và vua Triệu Quang Phục, từng là danh tướng cùng Lý Bí đánh đuổi giặc nhà Lương, sau lên ngôi kế tục sự nghiệp Lý Nam Đế bảo vệ nước Vạn Xuân (thời Tiền Lý).

Cổng đình xây kiểu nghi môn, mở ra đường làng ở phía tây. Trong khi đình quay mặt về hướng nam nhìn qua sân, giếng và bức bình phong ra cánh đồng nay đang đô thị hoá. Đầu thập niên 2020, hầu hết các bộ phận kiến trúc bị xuống cấp nghiêm trọng, nhiều chỗ có thể rơi ngói xuống bất cứ lúc nào, các mảng gỗ cũng bị mục nát và hư hỏng nặng. Dân làng phải dựng mái tôn che chắn nắng mưa và tạm thời hạn chế du khách vào thăm bên trong cho đến khi ngôi đình được đại trùng tu.

Vườn đình Hương Tảo. Photo ©NCCong 2021

Kiến trúc

Mặt bằng xây dựng của đình có hình “chữ Vương”, từ ngoài sân vào là ba toà nhà: tiền tế, đại bái và hậu cung. Tiền tế gồm một gian hai chái lớn, tường để trống trừ bốn góc xây trụ đỡ mái đao cong. Mái lợp ngói ri, bờ nóc, bờ dải đắp bờ đinh. Bộ vì đỡ mái làm theo kiểu “thượng giá chiêng, hạ kẻ chuyền xà nách, bẩy hiên, hậu”, tất cả sức nặng đè lên bốn hàng cột.

Toà đại bái gồm ba gian hai chái lớn với bốn góc đao cong, đầu guột vươn lên kiểu cụm mây. Phía trước mở một cửa rộng, hai bên là hai cửa nhỏ và lối đi, xung quanh xây gạch đá ong có trổ những ô thoáng nhỏ. Hai đầu bờ nóc gắn hình con kìm, tại khúc nguỷnh gắn hình con lân. Tương ứng với các gian là 4 bộ vì đỡ mái cũng làm theo kiểu “thượng giá chiêng, hạ kẻ chuyền xà nách, bẩy hiên, hậu”, dựa trên bốn hàng cột. Các đầu dư, kẻ, bẩy được trang trí bằng chạm khắc hình tứ linh, tứ quý, mây cụm và vân xoắn.

Giếng đình Hương Tảo. Photo ©NCCong 2021

Hậu cung kết nối với đại bái qua thiêu hương là một nếp nhà hai tầng bốn mái. Bộ vì bên trong áp sát với hậu cung được làm theo kiểu “thượng chồng rường, hạ ván mê”. Hậu cung gồm một gian hai chái lớn làm theo kiểu hai tầng tám mái đao cong. Bộ mái được trang trí giống như ở toà đại bái. Bên trong, các bộ vì đỡ mái cũng được làm như ở toà tiền tế và đại bái. Riêng gian giữa có gác lửng bên trên được cuốn vòm bằng ván bưng.

Di sản

Trong đình còn lưu giữ được nhiều cổ vật quý giá như: kiệu bát cống, kiệu rước văn chạm rồng, kiệu long đình chạm rồng, bộ đài nước, giá văn chạm rồng... có niên đại của các thời từ Lê Trung hưng đến Nguyễn. Ngoài các dịp lễ tết thông thường, đình còn mở hội làng hàng năm suốt mấy ngày từ mồng 6 đến mồng 9 tháng Hai âm lịch, chính hội vào mồng 7. Trong dịp này diễn ra các trò chơi dân gian như đi thuyền bắt vịt, bịt mắt kéo co, thổi cơm thi... và nghệ thuật hát chèo, hát chầu văn, hát ả đào.