Lũy Trấn Ninh là hệ thống thành lũy quân sự dài 30km được Đào Duy Từ thiết kế và cho xây đắp vào năm 1631. Hệ thống thành lũy được tính toán chi tiết, kỹ càng, xây dựng rất kiên cố, vững chắc nhằm giúp chúa Nguyễn chống lại sự tấn công của chúa Trịnh ở Đàng Ngoài. Nhờ vậy, trong nửa thế kỷ (1627 – 1672) diễn ra cuộc chiến Trịnh – Nguyễn, thành luỹ Trấn Ninh đã chặn đứng nhiều cuộc tấn công, trong đó có 7 trận chiến quy mô lớn.

 

Ảnh: @centralvietnamguide.

 

Năm 1825, sau khi lên ngôi, vua Minh Mạng rất quan tâm đến các di tích văn hóa, lịch sử. Ông đã trùng tu các hạng mục bị xuống cấp của Quảng Bình quan và xây thêm các tháp canh phía trên cổng khiến cho cổng thành lấy lại vẻ uy nghi trước đây. Đặc biệt, các vua triều Nguyễn còn cho đúc nổi hình ảnh Quảng Bình quan vào Nghi Đỉnh trong Tử Cấm thành.

 

Ảnh: @cop.hoang.ht.

Trước Cách mạng tháng tám, mặt trước của Quảng Bình quan còn có hào thành bao quanh, có cầu vòm bằng gạch bắc qua hào. Trong kháng chiến chống Pháp, Quảng Bình quan là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của tỉnh Quảng Bình. Đêm 22 rạng sáng ngày 23 tháng 8 năm 1945, người dân đã tập trung tại Quảng Bình quan để kéo vào nội thành cướp chính quyền.

 

Ảnh: @songloan.

Cũng tại Quảng Bình quan, Pháp đã hành hình nhiều chiến sỹ cộng sản nhằm uy hiếp nhân dân ta và dùng vọng lâu ở đây làm vọng gác kiểm soát giao thông. Năm 1954, trước khi cho quân rút khỏi thị xã Đồng Hới, chúng đã nổ mìn phá hủy cầu vòm, cửa quan của Quảng Bình quan.

 

Sự uy nghi của Quảng Bình quan.

Sau đó, trong cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ, với âm mưu đưa miền Bắc trở về thời kỳ đồ đá, đế quốc Mỹ liên mở nhiều chiến dịch tấn công Đồng Hới bằng không quân, hải quân… dẫn đến các công trình đều bị phá hủy nặng nề. Kết thúc chiến tranh, nhiều công trình được đầu tư tôn tạo, trong đó có Quảng Bình quan.

 

Ảnh: @kim.t.truc.

Năm 1992, Quảng Bình quan đã được xếp hạng Di tích cấp Quốc gia. Đến nay, Quảng Bình quan trở thành địa chỉ thu hút rất đông khách du lịch đến tham quan bởi bề dày lịch sử hàng trăm năm tuổi cùng những câu chuyện không thể quên về tinh thần quật cường của quân và dân ta.

 

Quảng Bình quan giữa lòng thành phố. Ảnh: Trong Hung Nguyen.

Sưu tầm Ngô Diệp