"Gà Ma Dó" là tên khu rừng cấm của mỗi bản người Hà Nhì ở xã Y Tý (Bát Xát, Lào Cai). Với người Hà Nhì, rừng cũng như cây cỏ, vật nuôi đều có linh hồn, có đời sống như con người, có thần cai quản.
|
Chủ tế Phu Chê Xa (bên trái) cùng người trợ tế chuẩn bị cúng thần rừng |
Trong đó, rừng thiêng liêng nhất vì rừng mang lại cho con người nguồn nước, nguồn sống. "Gà Ma Dó" là nơi thờ thần bản mệnh của dân bản. Bước chân vào đây, người dân tuyệt đối không được làm điều ô uế, không được suy nghĩ gian tà, không được bẻ dù chỉ nhành cây, ngọn cỏ. Phạm vào những điều đó sẽ bị phạt rất nặng, thậm chí bị loại khỏi cộng đồng.
Người Hà Nhì cúng "Gà Ma Dó" vào ngày Thìn đầu tiên trong tháng Giêng. Chủ tế (Gà Ma À Nuy) và người trợ tế được dân bản chọn ra phải là người am tường tập quán của dân tộc, là chủ gia đình có đầy đủ con trai, con gái, trong 3 năm gia đình không có chuyện buồn. Họ cũng có trách nhiệm thực thi luật lệ, xử phạt những vi phạm rừng.
|
Đồ cúng đựng trong 9 cái bát: 3 bát rượu, 3 bát nước gừng, 3 bát thịt |
Bảo tồn truyền thống giữ rừng, người Hà Nhì ngày nay đã biết kết hợp phong tục tập quán bao đời nay với quy định của pháp luật, giúp 8.000 ha rừng nguyên sinh Y Tý vẫn vẹn nguyên như lá phổi xanh của một vùng Tây Bắc.
Nguồn : Dân Việt