Mùa lạnh đang đổ bộ, và du lịch thám hiểm vùng cao Tây Bắc là một kế hoạch trên cả tuyệt vời. Người dân vùng cao Tây Bắc rất thân thiện và cởi mở nhưng hầu hết là dân tộc thiểu số nên sẽ có những quy tắc, tập tục riêng. Bạn nên lưu ý một số điều sau để chuyến du lịch được trọn vẹn và ý nghĩa hơn.
Trang phục
Chúng ta thường thấy người dân vùng cao vận những bộ trang phục sặc sỡ hoạ tiết tinh tế quanh năm. Khi du lịch đến những bản làng vùng cao Tây Bắc bạn không nên mặc những loại vải lanh trắng chưa nhuộm vì người dân tộc cho đó là màu sắc của tang lễ, mang đến những điều không may mắn.
Khi vào tham quan bản làng
Trên đường vào các làng bản dân tộc nếu thấy một cánh cổng chào dựng tạm, phía trên buộc tua tủa dao gỗ, kiếm gỗ hay đầu gà,… thì đó chính là các dấu hiệu kiêng kỵ, bạn không nên vào bởi đó là lúc trong làng đang tổ chức lễ cúng xua đuổi tà ma. Nếu người lạ vô tình gồng gánh, đội nón, che ô, đeo gùi, ba lô… vào làng sẽ bị phạt bằng cách nộp đủ số lễ vật để làm lại lễ cúng làng.
Khi đến nhà người dân hay đi đường, bạn cần chủ động chào hỏi bằng thái độ chân thành. Chú ý, không xoa tay lên đầu trẻ em người Mông, Dao, Thái,… vì theo quan niệm của họ, hồn người trú ngụ ở đầu, người lạ sờ vào, hồn hoảng sợ bỏ trốn, làm cho trẻ hay bị ốm đau.
Vị trí ngồi trong nhà
Mỗi dân tộc có quan niệm khác nhau về vị trí chỗ ngồi. Vì vậy, cần lưu ý không ngồi vào một số vị trí đặc biệt. Chẳng hạn như ở vùng người Dao, phía dãy ghế ở gần bàn thờ dành riêng cho người cao tuổi nhất, khách quý nhất. Nhà người Thái, Tày, Mường, nơi giáp cửa sổ, gia chủ đặt hai cái bát nhỏ có ý giành cho tổ tiên về tiếp khách, khách không ngồi ở vị trí đó.
Nơi thờ tổ tiên là chốn linh thiêng nhất nên không được đặt đồ vật hay sờ tay lên các đồ thờ cúng và không ngồi quay lưng vào nơi thờ.
Đặc biệt, cửa, cột cái cũng là vị trí quan trọng thờ thần linh trong nhà người dân, vì vậy đừng nên ngồi bậu cửa hoặc treo mũ nón và tựa lưng vào cột cái. Nếu chủ nhà chưa mời không nên ngồi ngay vào đệm vì thường đệm chỉ dành cho bề trên.
Ở vùng người Thái, Tày, La Ha,… kiêng không huýt sáo ở trong nhà, vì nó là tín hiệu gọi ma tà, bão giông.
Ăn uống
Trước khi ăn uống, cần kiên trì nghe gia chủ tiến hành các nghi lễ mời tổ tiên, chúc tụng những điều tốt lành. Khi ăn cơm nếu chủ nhà không mời thì không được ngồi ngang hàng với người già nhất trong mâm .
Khi có người mời rượu, hoặc mời mọi người xung quanh mới được uống, không nên cầm ly uống ngay. Bạn cũng không được rót rượu, gắp thức ăn trước chủ nhà. Đặc biệt, khi dùng cơm xong không được úp bát, chén xuống mâm, chỉ thầy cúng mới được phép làm như vậy để đuổi tà ma.
Khách ngồi uống rượu , giao lưu cùng gia chủ không được vừa nói, vừa chỉ trỏ ngón tay ra phía trước; một số dân tộc cho rằng, hành vi đó là bày tỏ thái độ không bằng lòng hoặc coi thường người tiếp chuyện.
Khi ngủ
Cuối cùng, bạn cũng cần lưu ý chỗ ngủ tuân theo sự bố trí của gia chủ. Chú ý không nằm để chân về phía bàn thờ hay nằm ngủ dọc theo đồn nóc nhà và không được mắc màn trắng trong nhà.