Nằm ở dưới chân núi Sierra Nevada và gần lối vào vườn quốc gia Yosemite, hồ Mono có khung cảnh rất ngoạn mục và độc đáo với sự đa dạng của động vật hoang dã và những tháp đá ngưng thôi thạch. Nếu đã đặt chân đến Hoa Kỳ mà không viếng thăm nơi đây là một điều đáng tiếc cho bạn.

Hồ Mono có nguồn gốc núi lửa, nhưng nó thực sự được hình thành bởi sự đứt gãy của vỏ của trái đất. Những ngọn đồi nằm ở phía đông, phía bắc và phía nam của hồ, chúng đều có nguồn gốc từ những ngọn núi lửa hoạt động cách đây 350 năm.

Khu vực này bao gồm 14 vùng sinh thái khác nhau, có khoảng 400 loài động vật có xương sống và hơn 1.000 loài thực vật. Như vậy nó là một trong những khu vực thiên nhiên giàu có nhất của tiểu bang California. Hồ có 3/4 hệ sinh thái là 1 triệu năm tuổi và phần còn lại lên đến 3 triệu năm tuổi. Vì thế mà Mono nằm trong số những hồ lâu đời nhất nước Mỹ.

Vẻ đẹp đáng chú ý của hồ là những tháp đá ngưng thôi thạch được hình thành từ vật liệu cacbonat. Khi còn ẩn mình dưới nước, tháp ngưng thôi thạch trở thành một cầu đất cho đông đảo cư dân trong hồ. Khi mực nước trong hồ Mono giảm xuống sẽ để lộ ra những tháp đá đẹp trông thấy. Nhưng bên cạnh vẻ đẹp lộ thiên của nó là ẩn chứa một mối đe dọa môi trường sống của cái loài sinh vật trong hồ vì mực nước giảm rút dần do nhu cầu sử dụng nước của người dân sống quanh đây tăng lên.

Trước đây có một số đảo trong hồ và bây giờ nó đã trở thành bán đảo với sự xuất hiện của những cư dân mới là động vật bò sát và có vú. Tôm từng là loài ngự trị đông nhất khu vực này cũng trở nên khan hiếm, vì khả năng sinh sản giảm do nồng độ muối trong hồ tăng cao. Đồng thời thảm thực vật như tảo cũng giảm, đe dọa đến sự sinh tồn của các loài sinh vật trong hồ vì nguồn thức ăn giảm. Các hạt phân tử sinh ra trong hồ truyền qua không khí cũng trở nên độc hại với môi sống trường xung quanh.

Nếu không có nguồn nước ngọt của các nhánh sông sinh ra từ hồ Mono, thì người dân không thể khai thác nguồn nước một cách tùy tiện khiến cho khối lượng nước của hồ giảm đến 50% theo như các nhà nghiên cứu môi trường đã báo cáo. Theo thời gian, mực nước của hồ đã giảm xuống, độ sâu 25 m ban đầu của hồ đã không còn được giữ nguyên. Điều này đồng nghĩa rằng nhiều tháp đá ngưng thôi thạch lộ ra trên mặt nước, khô như xương rồng hóa đá. Và kéo theo cả một hệ sinh thái phát triển hàng ngàn năm qua thay đổi một cách nhanh chóng và đột ngột.

Những người dân sống gần hồ đã bắt đầu chú ý đến sự thay đổi này và đi đầu trong việc bảo vệ hồ là David Gaines, ông đã thành lập một ủy ban bảo vệ hồ Mono vào năm 1978 và nhanh chóng bắt tay vào công việc mới này. Kết quả thu lại khá khả quan, với những thành tựu ban đầu mang tính bước ngoặc. Chính những nổ lực của ủy ban bảo vệ hồ mà nguồn tài nguyên nước đã được kiểm soát. Lệnh bảo vệ hồ chính thức được thực thi vào năm 1994. Kể từ đó, mực nước của hồ tăng dần lên nhưng cũng không vượt qua cái ngưỡng ban đầu. Các cột ngưng thôi thạch hiện ra hoàn toàn hơn, trong khi quá khứ nó chỉ hiện ra ở vào một thời điểm nhất định trong năm, khi mực nước trong hồ giảm xuống theo mùa.

Người người đến chiêm ngưỡng tháp đá, nhưng ít ai biết chúng được hình thành như thế nào, với những hình thù kì quái mà không giống như những tảng đá bình thường khác. Hồ Mono thu hút khá đông khách tham quan đặc biệt là những nhiếp ảnh gia bị nơi này cuốn hút như một nam châm.

Thời gian tốt nhất để thăm hồ Mono là đầu buổi sáng, để chiêm ngưỡng tháp đá đẹp uy nghi dưới ánh mặt trời lúc rạng đông hoặc cuối buổi chiều để nhìn thấy những chú bồ nông và mòng biển chao liệng tìm về chốn nghỉ trên những tháp đá. Dù bạn bỏ ra hàng giờ để khám vẻ đẹp thiên nhiên nơi đây hay chỉ là trong chốc lát, chỉ một cái nhìn thoáng qua cũng đủ lưu lại trong tâm trí của bạn những hình ảnh đẹp đẽ về hồ Mono.