Quần thể đền Nam Thiên Tứ Bất tử và đền bà Chúa Then nằm ở thôn Việt Hương, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang, cách trung tâm Thành phố Bắc Giang khoảng 20 km về phía Bắc, cách trung tâm thị trấn Kép, huyện Lạng Giang khoảng 6 km về phía Đông Bắc.

  Tọa lạc bên bờ sông Thương thơ mộng, quần thể khu Đền Nam Thiên Tứ Bất tử và Đền bà Chúa Then cổ kính với những mái đền vút cong in bóng trên nền trời xanh. Dọc mái hiên đền, từng hàng cột gỗ lim to lớn, cánh cửa đền được chạm trổ, họa tiết tỉ mỉ, công phu với nghệ thuật từ những bàn tay tài hoa của các nghệ nhân xây dựng và chạm khắc gỗ. Kiến trúc khu đền mang đậm nét truyền thống vùng đồng bằng Bắc Bộ.

  Đền mới xây dựng nhưng rất khang trang, kỹ lưỡng và lộng lẫy. Ngôi đền Nam Thiên Tử Bất tử - Đền Bà Chúa Then không chỉ là phản chiếu trầm tích các lớp tín ngưỡng tâm linh lịch sử ùng miền tạo nên bản sắc dân tộc Việt Nam. Đặc biệt nền văn hóa tâm linh lịch sử đạo tạo nên một tín ngưỡng thờ Mẫu đa dạng và sâu sắc trên đất Việt ngày nay.

  Vẻ đẹp lộng lẫy và quy mô hoành tráng của đến đưa dẫn khách hành hương du lịch về cõi bồng lai tiên cảnh chốn thiên đường.

Quần thể Đền Nam Thiên Tứ Bất tử và đền bà Chúa Then có 10 cung thờ phụng, được xây dựng thành 2 khu đền thờ chính:

  Khu thứ nhất là đền Thụy Ứng thờ phụng Tứ thánh Nam Thiên Tứ Bất Tử và Đức Thánh mẫu Liễu Hạnh.

  Khu thứ hai là đền thờ các chúa Sơn Lâm, Sơn Trang và bà Chúa Then của các dân tộc Tày, Nùng, Thái. Ngoài các khu trung tâm, đền còn có những khu nhà phục vụ như nhà sắp lễ, nhà tiếp khách, khu nhà ăn.

  Khu đền thờ phụng Nam Thiên tứ Thánh trên lầu, gian ngoài chính giữa thờ Ngọc Hoàng Thượng Đế, hai bên là các ban thờ phụng Thánh Tản Viên, Thánh Chử Đồng Tử, Thánh Gióng và Thánh Trần, các vị Thánh Bất Tử trời Nam.

  Trong cung là công đồng tứ phủ phía hậu cung là điện thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh với tượng thờ phụng thánh Mẫu, tượng Phật.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Đền thờ Nam Thiên Tứ Bất Tử - Ảnh tư liệu Nguyễn Huân/ Đền Miếu Việt

  Đền thờ phụng Bà Chúa Then, cung ngoài thờ Ông Lớn Bảo Hà, hai bên là Quan Hoàng Bẩy và Bà Lớn Bảo Hà. Qua khoảng sân có bức chạm gỗ Nhị vua Hai Bà Trưng cưỡi voi, những vị thánh vương đầu tiên của Đạo Mẫu Việt Nam.

  Trung Cung chính giữa thờ Thánh Mẫu Đông Cuông. Tiếp đến là cung Tứ Vị Tổ Mường. Phía sau là cung cấm Bà Chúa Then.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Đền thờ Nam Thiên Tứ Bất Tử - Ảnh tư liệu Nguyễn Huân/ Đền Miếu Việt

  Then có nghĩa là “Thiên”, người Tày quan niệm chúa Then là đại diện cho thần tiên, cầu nối tâm linh của con người tới đất trời. Then là đại diện của Trời, Bà Chúa Then là tổ Then chung của người Tày. Nùng, Thái và cả người Choang.

  Tục thờ Chúa Then ở đền bà Chúa Then, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang được giữ gìn và kế thừa qua nhiều dòng họ. Tín ngưỡng thờ Chúa Then có ở nhiều nơi như các tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn, Cao Bằng. Thờ phụng Chúa Then là loại hình văn hóa tâm linh phi vật thể, mang tính phong tục tập quán truyền thống của cộng đồng người Việt, có sức sống mãnh liệt trong đời sống các dân tộc Nùng, Thái và Tày và Choang.

  Tín ngưỡng thờ phụng Chúa Then là một phần có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tâm linh của dân tộc Tày, Nùng, Thái, Choang. Tín ngưỡng thờ phụng chúa Then không chỉ là sự cầu an lành, may mắn mà còn gắn liền với đời sống văn hóa, tinh thần, duy trì và tôn vinh phong tục tập quán cũng như bản sắc độc đáo của từng dân tộc trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

  Then có nghĩa là “thiên”, người Tày quan niệm chúa Then là đại diện cho thế giới thần tiên, cầu nối tâm linh, đưa lời cầu nguyện tới mười phương thiên địa để thần linh thấu hiểu, giúp đỡ muôn dân cho mưa thuận, gió hòa mùa màng bội thu, cuộc sống yên ổn, ấm no hạnh phúc, thái bình.

  Khuôn viên đền Chúa Then có nhiều cây xanh, khiến khu đền trở thành một không gian xanh mát. Những dãy cây cảnh, cây xanh được bố trí hài hòa với cảnh quan ngôi đền. Hồ cá cảnh được thiết kế với những tiểu cảnh non bộ, cây xanh nổi bật trên mặt nước.

  Những đàn cá đủ màu sắc sặc rỡ, bơi lội tung tăng như trong tiên cảnh giữa làn nước trong vắt tới tận đáy hồ. Giữa không gian bình yên, thanh tịnh, du khách có cảm giác đang trong một tiểu không gian cách xa đời thực, tiêu tan hết mệt mỏi sau chặng đường hành hương tới cửa nhà Thánh.

  Hát Then là một loại hình diễn xướng dân gian, gắn bó mật thiết trong đời sống của đồng bào Tày, Nùng, Thái. Tháng 12 - 2019, tổ chức UNESCO chính thức ghi danh Di sản “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

  Lễ hội bà Chúa Then ở xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang) thường diễn ra trong 3 ngày từ 9 đến 11/3 âm lịch hàng năm. Dịp này, người dân khắp nơi nơi tìm về tụ hội. Lễ hội được tổ chức các nghi lễ như: Rước kiệu thánh, tế lễ, hầu đồng và nghệ thuật hát Then.

  Trong những dịp nghỉ lễ, mỗi ngày có hàng nghìn du khách thập phương tới viếng thăm đền bà Chúa Then, khách hành hương cũng tới thăm đền cô bé Chí Mìu, thờ Cô bé Thượng Ngàn ở thôn Chí Mìu, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, cách đền bà Chúa Then khoảng 1,5 km về hướng Đông, một địa chỉ du lịch tâm linh cuốn hút du khách trên mọi miền đất nước.

Nguồn: Nguyễn Huân – Đền Miếu Việt

Du lịch Bắc Giang