Đình Đại Áng tên gốc là đình Đại Đản. Thờ phụng Tản Viên Tam thánh và phối thờ Bố Cái đại vương Phùng Hưng. Đình được xếp hạng di tích quốc gia năm 1991. Địa chỉ tại xóm Đại Đình, xã Đại Áng, Thanh Trì, Hà Nội.
Đình Đại Áng là ngôi đình của thôn Đại Đản, bên trong thờ 3
vị thần Tản Viên, Cao Sơn, Quý Minh và phối thờ Bố Cái Đại vương Phùng Hưng[1].
Sự tích của các vị thần hoàng này đã được chép nhiều nên không nhắc lại nữa.
Ngôi đình tọa lạc ở địa phận xóm Đại Đình, thôn Đại Áng, xã Đại Áng, huyện
Thanh Trì, Hà Nội.
Xã Đại Áng nằm ở khoảng giữa dòng sông Nhuệ và quốc lộ QL1A;
xưa kia thuộc trấn Sơn Nam Thượng; sau sáp nhập về thành phố Hà Nội, giao thông
trở nên thuận tiện nhờ có tuyến xe bus chạy đến tận công viên Nghĩa Đô.
Đình và chùa Đại Áng. Panorama ©2015 NCCong
Xã Đại Áng bao gồm 4 thôn: Đại Áng, Nguyệt Áng, Vĩnh Trung,
Vĩnh Thịnh. Thôn Đại Áng ngày nay có đông dân cư, được chia thành các xóm Đại Đình,
Quyết Tâm và Chiến Thắng.
Từ bến đỗ cuối cùng của tuyến xe bus số 12, du khách xuôi đường
nhựa về hướng nam khoảng 500m qua ngã ba thứ hai sẽ nhìn thấy một chiếc cổng
làng ở bên tay phải; rẽ vào cổng đi tiếp theo đường bê tông chừng 500m nữa thì
đến đình.
Cổng đình Đại Áng ©2015 NCCong
Kiến trúc
Vị trí của đình Đại Áng rất đẹp: mặt quay hướng tây-nam về một
cái hồ hình chữ nhật, nước trong sạch sẽ, bên tả là nhà sắc, bên hữu là tam
quan ngoại và giếng ngọc của ngôi chùa Thiên Phúc Tự. Ngày nay con đường làng
được lát bê-tông khá rộng dẫn du khách đi qua trụ sở thôn tới nhà sắc, đình và
chùa, nếu rẽ trái thì sẽ đến nhà văn hóa thôn là một tòa nhà khá to ở bên kia hồ.
Sân đình Đại Áng ©2015 NCCong
Năm 2001 đình được dân làng trùng tu khá khang trang. Từ ngoài
vào trong gồm có các hạng mục: bình phong, nghi môn, tiền tế, thiêu hương, hậu
cung. Tòa tiền tế rộng 5 gian 2 chái.
Bộ vì kèo được làm theo kiểu “thượng chồng rường, hạ kẻ và bẩy
hiên”. Các đầu ở hai gian giữa chạm lộng và chạm thủng hình đầu rồng. Tòa đại
đình là một phương đình kiểu “chồng diêm”, mái trên các bờ dải đắp nổi hình rồng.
Hậu cung có kết cấu khá đặc biệt với gian ngoài cùng là vì kèo quá giang kiểu
“vỏ cua”, đây là nơi linh thiêng để đặt long ngai và bài vị của các vị thần
hoàng.
Hông đình Đại Áng ©2015 NCCong
Di sản
Đình Đại Áng và chùa Thiên Phúc Tự ngày 02-10-1991 đã được Bộ
Văn hóa và Thông tin xếp hạng là [cụm] Di tích kiến trúc - nghệ thuật quốc gia.
Đình có bố cục khác với nhiều ngôi đình ở miền Bắc và lại mang ảnh hưởng của kiến
trúc cố đô Huế (như vì vỏ cua) với những mảng chạm khắc đẹp và tinh tế. Trong
đình còn lưu giữ được ba đôi câu đối khảm trai, một cuốn thư thiếp vàng, hai bộ
bát bửu, hai long sàng, hai cửa võng, 4 cỗ kiệu và một long đình.
Trong đình Đại Áng ©2015 NCCong
Năm 1789 cánh quân Tây Sơn do Đô đốc Bảo chỉ huy đã trú tại
khu vực đình Đại Áng trước khi tiến đánh các đồn giặc Thanh và góp phần giải
phóng thành Thăng Long. Theo bác Dân, một cựu chiến binh của địa phương, thì hồi
ấy nhân dịp Tết Kỷ Dậu bà con sở tại đã gói bánh chưng, bánh dày cho các nghĩa
sĩ ăn và mang theo. Từ đó hai thứ bánh này trở thành lễ vật có mặt trong hội
đình làng.
Phùng Hưng tên chữ Hán 馮 興 năm sinh không rõ, mất năm 791
hoặc 802. Ông là thủ lĩnh lãnh đạo một cuộc khởi nghĩa lớn chống lại sự thống
trị của nhà Đường ở Việt Nam dưới thời Bắc thuộc.