Những người kể chuyện lịch sử, văn hóa hấp dẫn

Tham gia tour du lịch miễn phí “Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu di sản" gần đây, nhiều du khách ấn tượng với hướng dẫn viên trẻ Nguyễn Hữu Chiến (sinh năm 1995). Anh mở đầu lời thuyết minh trên chuyến xe buýt đưa du khách đến các điểm tham quan: “Hôm nay người quan họ rất vui khi đón khách đến chơi nhà. Trên xe không thể mời nước, mời trầu nên chúng tôi xin bắt đầu bằng câu chuyện văn hóa của vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc. Bắc Ninh không chỉ là miền quan họ, miền đất Phật mà còn là đất gốm, đất tranh. Trong hành trình này, chúng ta sẽ thăm làng gốm, làng tranh và những địa danh chứa những bí ẩn của lịch sử, liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp của tướng Cao Lỗ, Thái sư Lê Văn Thịnh hay Anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi…”.

Hướng dẫn viên Nguyễn Hữu Chiến giới thiệu với du khách về những nét đặc sắc của di tích

Sau khi tham quan những ngôi đền, chùa cổ kính, du khách hào hứng tìm hiểu, khám phá những bức tranh dân gian Đông Hồ; sắc nâu của gốm và nét tài hoa của người thợ làng nghề Phù Lãng. Tận mắt chứng kiến, trải nghiệm, nhiều du khách quan tâm đặt nhiều câu hỏi với hướng dẫn viên để hiểu thêm về nét độc đáo của di tích và làng nghề truyền thống.

Gần chục năm nay, anh Nguyễn Hữu Chiến - viên chức Bảo tàng Bắc Ninh số 2 đã giới thiệu đến hàng trăm đoàn khách về các di sản trên địa bàn tỉnh. Anh chia sẻ: “Tùy đoàn khách, tôi chuẩn bị nội dung phù hợp, lồng ghép giới thiệu về văn hóa, ẩm thực, danh thắng đặc sắc; cố gắng làm sao để mỗi chuyến tham quan không chỉ là hành trình khám phá mà còn là trải nghiệm cảm xúc; qua đó lan tỏa tình yêu di sản tới du khách”.
Hướng dẫn viên là cầu nối giữa du khách với di sản. Thông qua sự giới thiệu và truyền cảm hứng của đội ngũ này, giá trị lịch sử, văn hóa và thiên nhiên Bắc Ninh được khắc sâu trong tâm trí bạn bè gần xa.

Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Hoàng Hoa Thám tại xã Yên Thế mỗi năm thu hút hàng trăm nghìn lượt khách tham quan trong và ngoài nước. Nhiều năm nay, hướng dẫn viên Dương Thị Lan (sinh năm 1980), viên chức Trung tâm Cung ứng dịch vụ sự nghiệp công xã Yên Thế gắn bó với công việc hướng dẫn viên. Sinh ra, lớn lên tại vùng đất này, chị Lan luôn tự hào khi kể về tinh thần bất khuất của nghĩa quân Yên Thế, về hai vị thủ lĩnh Lương Văn Nắm, Hoàng Hoa Thám. Để làm tốt công việc, chị miệt mài nghiên cứu lịch sử, tham khảo tài liệu, sách báo... Nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng, lời thuyết minh của nữ hướng dẫn viên vừa giàu thông tin vừa cảm xúc, giúp du khách cảm nhận rõ nét hơn giá trị lịch sử và văn hóa nơi đây. Chị Lan cho rằng, hướng dẫn viên không chỉ là người kể chuyện mà còn là “cầu nối” đưa di sản gần hơn tới du khách.

Anh Ranjeet Singh Bhatia, 32 tuổi, quốc tịch Ấn Độ, hiện là giáo viên yoga tại phường Bắc Giang chia sẻ: “Tôi đã đi thăm nhiều ngôi chùa tại Bắc Ninh và thấy bất ngờ, thú vị trước kho tàng di sản phong phú tại đây. Được hướng dẫn viên giới thiệu tỉ mỉ, tôi hiểu rõ hơn giá trị đặc biệt của các di tích, trong đó có chùa Dâu (phường Trí Quả) - trung tâm Phật giáo của Việt Nam; hay chùa Vĩnh Nghiêm (phường Tân An) - nơi ra đời và phát triển Thiền phái Trúc Lâm, đang lưu giữ kho mộc bản quý hiếm… cùng những nét văn hóa đặc sắc của địa phương để thêm yêu mến nơi này”.

Xây dựng đội ngũ hướng dẫn viên chuyên nghiệp

Bắc Ninh là vùng đất địa linh nhân kiệt, có bề dày lịch sử, văn hóa với hơn 1,4 nghìn di tích lịch sử - văn hóa được xếp hạng các cấp. Trong đó 7 di sản đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa thế giới và khu vực; 24 bảo vật quốc gia; 33 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; hàng trăm làng nghề, loại hình nghệ thuật truyền thống, trò chơi dân gian đặc sắc. Trên địa bàn tỉnh cũng có hàng chục điểm du lịch cộng đồng. Những năm gần đây, khách du lịch đến Bắc Ninh ngày càng tăng; 9 tháng năm nay, toàn tỉnh thu hút gần 5,5 triệu lượt khách, tăng 30% so với cùng kỳ năm trước, trong đó có 345 nghìn lượt khách nước ngoài.

Hướng dẫn viên Dương Thị Lan giới thiệu với du khách tại Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Hoàng Hoa Thám

Toàn tỉnh hiện có 726 hướng dẫn viên được cấp thẻ. Hầu hết di tích quốc gia và điểm du lịch trọng điểm đều bố trí hướng dẫn viên.

Theo ông Đỗ Tuấn Khoa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, hướng dẫn viên là những người kể chuyện hấp dẫn, đưa di sản, văn hóa quê hương đến gần hơn với du khách. Vì vậy, mỗi hướng dẫn viên cần tiếp tục học hỏi, tích lũy kiến thức, trau dồi nghiệp vụ, kỹ năng để lan tỏa giá trị di sản đến khách du lịch.

Những năm gần đây, ngành Du lịch tỉnh tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, ngoại ngữ; hội thi hướng dẫn viên giỏi; hỗ trợ một số địa phương thành lập câu lạc bộ hướng dẫn viên trẻ để tạo nguồn kế cận. Tại các địa phương, ngành Văn hóa phối hợp đoàn thanh niên, trường học tổ chức đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ cho học sinh, đoàn viên để giới thiệu di sản. Tại Khu di tích đặc biệt Địa điểm Chiến thắng Xương Giang, chùa Vĩnh Nghiêm, chùa Bổ Đà, chùa Dâu… đã hình thành đội ngũ hướng dẫn viên là giáo viên am hiểu về di tích, lịch sử, văn hóa, có nghiệp vụ sư phạm tham gia hướng dẫn, thuyết minh.

Sau sáp nhập tỉnh, tiềm năng để phát triển du lịch của Bắc Ninh càng lớn với nguồn di sản đồ sộ, phong phú. Mục tiêu của tỉnh đến năm 2030 sẽ thu hút khoảng 10 triệu lượt khách du lịch. Để lan tỏa giá trị đặc sắc của di sản rất cần có đội ngũ hướng dẫn viên vừa giỏi chuyên môn, vừa giàu bản lĩnh. Đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, đơn vị sẽ tiếp tục phối hợp mở lớp nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng cho hướng dẫn viên; tổ chức thi tuyển hướng dẫn viên cho di tích trọng điểm; đồng thời tham mưu chính sách hỗ trợ, khích lệ để đội ngũ này yên tâm gắn bó lâu dài. Cùng đó, phối hợp với ngành Giáo dục, các trường học để chọn lựa, bồi dưỡng những giáo viên có kiến thức lịch sử, văn hóa, kỹ năng sư phạm để tham gia truyền tải, lan tỏa những nét đặc sắc của di sản. Khuyến khích các điểm du lịch tuyển dụng hướng dẫn viên giỏi nghiệp vụ, am hiểu phong tục, tập quán địa phương, có kiến thức thực tế, xây dựng lực lượng này trở thành những “đại sứ” quảng bá hiệu quả hình ảnh vùng đất, con người Bắc Ninh giàu bản sắc, thân thiện và hiếu khách.

Bài, ảnh: Vi Lệ Thanh

Báo và Phát thanh, Truyền hình Bắc Ninh - baobacninhtv.vn - Đăng ngày 25/9/2025