Dù vài thập kỷ trước, xe tự động hóa hoàn toàn là một khái niệm viễn tưởn, nhưng các xe tự hành - có thể tự điều khiển đến đích không cần sự can thiệp của con người đã có trong thực tế đời sống.
Khoang lái của xe ô tô tự lái, người điều khiển có thể can thiệp khi cần thiết
Tất cả các nhà sản xuất ô tô lớn đều hướng tới mục tiêu tự động hóa và người lái xe hiện có xu hướng từng bước nhường quyền kiểm soát cho xe ô tô với công nghệ hỗ trợ người lái như phanh khẩn cấp tự động khi có chướng ngại vật hoặc báo động nguy cơ va chạm.
Theo bản Phân tích Viện Chính sách Công AARP trong Khảo sát Du lịch Hộ gia đình Quốc gia năm 2017, những người Mỹ lớn tuổi có được những lợi ích rất lớn khi sử dụng các phương tiện tự động. Khoảng 18% người lớn từ 65 tuổi trở lên không lái xe, 6,3 triệu người hơn 65 tuổi có tình trạng sức khỏe khiến việc di chuyển gặp khó khăn.
Sam Abuelsamid, nhà phân tích cao cấp các phương tiện tự động kết nối mạng từ Navigant Research cho biết: “An toàn là lý do then chốt phát triển xe tự lại. Theo Cơ quan Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia (NHTSA), các phương tiện hoàn toàn tự lái (AV) có khả năng loại bỏ lỗi của con người, chiếm đến 94% các vụ tai nạn.”
Doug Parks, Phó chủ tịch Chương trình Xe điện và Tự động General Motors, nhấn mạnh rằng xe ô tô tự lái được thiết kế để nhìn xuyên qua sương mù, mưa và bóng tối “tốt hơn nhiều so với những gì mắt thường có thể nhìn thấy. Đây là trình điều khiển hoàn hảo, đảm bảo an toàn hơn so với con người sau tay lái. ”
Xe ô tô tự lái sẽ phát triển chậm và chắc chắn
Các phương tiện di chuyển sẽ không hoàn toàn tự động sau một đếm. Các nhà sản xuất ô tô đang ứng dụng công nghệ này theo từng giai đoạn, với những cấp độ do NHTSA xác định.
Cấp độ 1: Hỗ trợ người lái. Xe do người lái điều khiển, nhưng có một số tính năng hỗ trợ người lái như hỗ trợ giữ làn đường và phát hiện điểm mù, có thể thấy được trên đại đa số xe ô tô ngày nay.
Cấp độ 2: Tự động hóa từng phần. Chiếc xe có các chức năng tự động tích hợp, như tăng tốc hoặc đánh lái, người lái cũng có thể rời vô lăng trong một khoảng thời gian nhất định nhưng người lái xe vẫn lái xe và giám sát môi trường xung quanh. Những tính năng có thể tự động hóa như hỗ trợ khi kẹt xe (xe có khả năng kiểm soát tay lái trên những tuyến đường trải nhựa tốt, xe cộ đang di chuyển chậm) và hỗ trợ đỗ xe.
Cấp độ 3: Tự động hóa có điều kiện. Người lái xe là cần thiết nhưng không bắt buộc phải quan sát môi trường xung quanh. Lái xe luôn sẵn sàng điều khiển phương tiện khi có thông báo yêu cầu.
Cấp độ 4: Tự động hóa cao. Xe có khả năng thực hiện tất cả những chức năng lái xe trong những điều kiện nhất định. Người lái có thể tùy chọn điều khiển hoặc phương tiện tự lái.
Cấp độ 5: Tự động hóa hoàn toàn. Xe có khả năng thực hiện mọi chức năng lái trong mọi điều kiện. (Vẫn chưa rõ liệu những chiếc xe này có được sản xuất với tùy chọn người lái có điều khiển hay không). Thế hệ xe này có khả năng sẽ không được bán với số lượng lớn trên toàn nước Mỹ cho đến năm 2025, theo dự đoán của Abuelsamid.
Doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực phát triển xe tự lái của tư nhân là Công ty Waymo, thuộc Alphabet Inc, công ty mẹ của Google ở Thung lũng Silicon, quản lý Dự án Xe tự lái của Google từ năm 2009 và tiến hành thử nghiệm trên 25 thành phố khác nhau.
Waymo đưa ra dịch vụ gọi xe thương mại tại Phoenix với những chiếc minivan hybrid chạy điện hoàn toàn tự lái Chrysler Pacifica. Đây là sự mở rộng của chương trình thử nghiệm, được triển khai cách đây 18 tháng, cung cấp vận chuyển đến 400 người mỗi ngày.
General Motors trước đây công bố kế hoạch sản xuất một nguyên mẫu xe tự hành, Cruise AV, hãng Ford dự định có nguyên mẫu xe tự lái vào năm 2021 nhưng những xe này sẽ không được bán cho cá nhân trong thời gian đầu tiên.
Hãng xe Ford ra mắt xe tự lái
Waymo, GM và Ford đều đang tung ra các phương tiện tự lái trong môi trường chia sẻ xe, các chuyến đi sẽ được thực hiện theo yêu cầu trong điều kiện giao thông đô thị dày đặc. GM’s Parks cho biết, chi phí cao của công nghệ là nguyên nhân khiến GM đưa những chiếc xe này thành đội xe chạy theo yêu cầu.
Khi công nghệ được thử nghiệm đạt đến độ tin cậy cao nhất chấp nhận được, gia tăng quy mô và số lượng khai thác sử dụng để có thể giảm chi phí ngang hoặc thấp hơn các phương tiện có người lái, cá nhân sẽ có thể mua và sở hữu xe tự lái.
Toyota đang thực hiện phương thức tiếp cận kép, nhằm mục đích triển khai công nghệ vào những năm 2020, có tên gọi là Chauffeur. Xe sẽ được trang bị công nghệ tự lái và người lái vẫn có thể điều khiển xe theo yêu cầu thực tế khai thác sử dụng.
Những khó khăn trở ngại trong tiến trình phát triển xe tự lái
Trách nhiệm pháp lý là một trở ngại lớn. Bryant Walker Smith, giảng viên pháp lý những công nghệ mới nổi tại Đại học Nam Carolina cho biết, xe tự lái đặt ra hàng loạt các vấn đề pháp lý và đạo đức mà nhà lập pháp không thể nhanh chóng giải quyết. Đến nay, 29 bang thông qua luật cho phép thử nghiệm các phương tiện tự động. Ông nói thêm: Bang Arizona, nơi ô tô tự lái đang được thử nghiệm, không có luật nào có hiệu lực điều chỉnh dòng phương tiện này.
Lòng tin của công chúng
Những lái xe lớn tuổi là những người khó thuyết phục nhất về hiệu quả của xe tự lái. Kết quả một cuộc khảo sát của J.D. Power năm 2017 cho thấy chỉ có 3% những người nổi tiếng và 25 những người thành đạt “chắc chắn tin tưởng” vào công nghệ xe hoàn toàn tự động.
Một cuộc khảo sát khác của MIT AgeLab năm 2018 cho kết quả, có 15% người có độ tuổi từ 55 đến 64 tuổi, 11% có độ tuổi 65 đến 74 cho biết cảm thấy thoải mái với xe tự lái xe so với 33% ở độ tuổi 24 đến 34.
Bobbie D. Seppelt, nhà nghiên cứu khoa học tại AgeLab cho biết, hầu hết những người lớn tuổi ủng hộ xe ô tô hoàn toàn tự động là những người lái xe có các công nghệ hỗ trợ giữ làn đường và giám sát điểm mù. Rõ ràng, để phát triển xe tự lái, ngành công nghiệp ngoài vấn đề công nghệ và pháp lý, cần phải làm rõ khái niệm xe tự lái và chứng minh được độ tin cậy và lợi ích đối với người tiêu dùng.