Theo một báo cáo khoa học công bố trực tuyến trên tạp chí Bệnh truyền nhiễm ACS. Hợp chất là một phần của nhóm phân tử, có tên gọi là salicylanilid được thiết kế trong phòng thí nghiệm của GS.TS Kim Janda, Giám đốc Viện Nghiên cứu và Y học Worm tại Scripps Research, La Jolla, California.

GS.TS Janda nói: “Từ 10 đến 15 năm trước, các nhà khoa học đã biết, salicylanilid có tác dụng chống lại một số loại virus nhất định. Nhưng hợp chất này chỉ hoạt động hạn chế trong đường ruột và có vài vấn đề về độc tính."

Hợp chất do phòng thí nghiệm Janda thiết kế giải quyết được cả hai vấn đề trên trong các thử nghiệm trên chuột và tế bào, hoạt động như một hợp chất kháng vi-rút và chống viêm với những đặc tính tăng cường hiệu quả khi sử dụng ở dạng thuốc viên.

Salicylanilid lần đầu tiên được phát hiện ở Đức vào những năm 1950, được sử dụng để điều trị tình trạng nhiễm giun ở gia súc. Những phiên bản salicylanilide là thuốc niclosamide được sử dụng trên người và động vật ngày nay để điều trị sán dây. Các nhà khoa học đã nghiên cứu về những đặc tính chống ung thư và kháng khuẩn của hợp chất này và hiện đang nghiên cứu tính kháng virus để sử dụng cho điều trị lây nhiễm Covid-19.

Hợp chất salicylanilide biến đổi mà Janda chế tạo ra là một trong 60 hợp chất đã tạo cách đây nhiều năm cho một dự án khác. Khi virus SARS-CoV-2 trở thành đại dịch toàn cầu đầu năm 2020, biết rằng hợp chất có đặc tính kháng virus, GS.TS Janda bắt đầu sàng lọc bộ sưu tập cũ, thử nghiệm trên tế bào với các cộng tác viên từ Sorrento Therapeutics và Phân hiệu Y tế của Đại học Texas. Sau khi thu được kết quả đầy hứa hẹn, Janda làm việc với Tiến sĩ nghiên cứu miễn dịch học Scripps John Teijaro, tiến hành các nghiên cứu trên chuột.

Một hợp chất đặc biệt ấn tượng, được nhóm nghiên cứu gọi đơn giản là "No11", khác với các loại thuốc chữa bệnh sán dây thương mại là khả năng vượt qua thành ruột và hấp thụ vào máu, không có những độc tính với cơ thể.

GS.TS Janda nói: “ Các hợp chất Niclosamide chỉ hạn chế trong đường tiêu hóa, do đó là nơi ký sinh trùng cư trú, sử dụng thuốc này để điều trị Covid-19 sẽ là không logic, nhưng hiện đang cần loại thuốc sinh học có sẵn, không có độc tính cho cơ thể như niclosamide."

Theo GS Janda, khoảng 80% salicylanilide No11 có thể đi vào máu nếu so với khoảng 10% thuốc trị ký sinh trùng niclosamide, loại thuốc gần đây được đưa vào thử nghiệm lâm sàng như một phương pháp điều trị Covid-19.

Các thí nghiệm cho thấy, trong số nhiều hợp chất salicylanilid được sửa đổi mà Janda chế tạo ra trong phòng thí nghiệm, No11 có khả năng ngăn chặn lây nhiễm coronavirus hiệu quả. Hợp chất salicylanilid tác động lên cách virus gửi vật liệu di truyền vào những tế bào bị nhiễm, quá trình này được gọi là endocytosis (sinh nội bào).

Quá trình sinh nội bào đòi hỏi virus tạo ra một gói lipid bọc xung quanh các gens di truyền của virus. Gói thông tin này đi vào tế bào bị nhiễm và tan ra, bộ máy sản xuất protein của tế bào bị nhiễm bệnh đọc gens và tạo ra các bản sao virus mới. No11 có thể ngăn chặn sự tan của gói tin lipid.

GS.TS Janda nói: “Cơ chế kháng virus của hợp chất là yếu tố then chốt. Cơ chế này ngăn không cho vật liệu virus thoát ra khỏi endosome và bị phân hủy. Quá trình này không cho phép dễ dàng tạo ra các phần tử virus. Điểm quan trọng là hợp chất tác động bên trong các tế bào chứ không phải trên các gai của virus, do đó hợp chất có thể ngăn chặn sự lây lan không phụ thuộc vào các biến thể mới như Delta và Lambda”.

Ông phân tích: “Cơ chế này không phụ thuộc vào protein spike của virus, những biến thể mới tương lai sẽ không khiến chúng ta phải tìm kiếm các phân tử mới như sử dụng vắc xin hoặc kháng thể”.

Ngoài ra, No11 làm dịu tình trạng viêm nhiễm độc hại tiềm ẩn ở động vật nghiên cứu, điều này có ý nghĩa quan trọng để điều trị suy hô hấp cấp tính do nhiễm trùng Covid-19 đe dọa tính mạng. No11 giảm mức độ interleukin 6, một protein tin hiệu, nguyên nhân chính gây ra chứng viêm, thường phát hiện trong các giai đoạn tiến triển của Covid-19.

Hiện nay, thế giới khẩn cấp cần thiết những loại thuốc tốt hơn để ngăn chặn Covid-19 do sự xuất hiện của những biến thể mới, có khả năng lây nhiễm cao, gia tăng tỉ lệ tử vong toàn cầu. GS.TS Janda cho biết, salicylanilide No11 được chế tạo từ rất lâu trước đại dịch và đã chứng minh được tính an toàn.

Sau khi chiến đấu với căn bệnh nhiễm trùng do loại vi khuẩn có tên là Clostridioides difficile cách đây khoảng 10 năm, Janda nhận thấy, cần phải có những lựa chọn điều trị tốt hơn. Các chủng vi khuẩn C. difficile đa kháng thuốc là nguyên nhân chính làm bùng phát bệnh tiêu chảy kháng thuốc trong những cơ sở chăm sóc sức khỏe trên toàn cầu và ở những người thường sử dụng thuốc kháng sinh.

Là giám đốc của Viện Worm, tập trung nghiên cứu các bệnh nhiễm trùng do ký sinh trùng gây lên, GS.TS Janda rất quen thuộc với salicylanilid và biết rõ những đặc tính kháng khuẩn của hợp chất. Phòng thí nghiệm của ông có hẳn một "thư viện" những salicylanilid được sửa đổi, một số hợp chất có hiệu quả rất cao chữa trị C. difficile. Công ty dược phẩm Sorrento Therapeutics đã xin được cấp phép sử dụng bộ sưu tập này, trong đó có salicylanilide No11.

Janda nói: “Salicylanilide No11 thực sự là hợp chất cuối cùng trong phòng thí nghiệm để chống lại C. difficile vì không hạn chế trong đường ruột như chúng tôi mong muốn. Nhưng salicylanilide No 11 có rất nhiều đặc tính tích cực, có thể sử dụng như một loại thuốc điều trị tiềm năng Covid-19."