Khu bảo tồn thiên nhiên AlUla Manara và AlGharameel được DarkSky International vinh danh là Công viên bầu trời đêm đầu tiên trong khu vực. Ảnh: Experience AlUla

"Là một không gian trên cao đầy sao, tôi có thể nhìn thấy hàng nghìn vì sao vô tận. Thật tuyệt đẹp", Sami nhớ lại.
Kể từ đó, Saudi Arabia đã trở thành địa điểm ngắm sao yêu thích của Sara Sami. Cô tự lái xe vào sa mạc ở vương quốc này hàng chục lần từ nhà ở Bahrain, một quốc đảo thuộc Vịnh Ba Tư kết nối với Saudi Arabia bằng một con đường dài 24 km (15 dặm). Cắm trại dưới những vì sao, Sami tìm kiếm những nơi có bóng tối không bị quấy rầy, cách xa các thị trấn và thành phố, nơi cô có thể nhìn thấy Dải ngân hà.

"Tôi đã tìm được một địa điểm cách Bahrain không quá xa, thực sự là ở giữa sa mạc - một ngôi làng bị bỏ hoang giữa những ngôi nhà đổ nát. Tuy nhiên bầu trời ban đêm ở đó là đẹp nhất", Sami nói.

Sami không phải là người duy nhất thích thú với bầu trời đầy sao của Saudi Arabia. Vào tháng 11 năm ngoái, Khu bảo tồn thiên nhiên AlUla Manara và AlGharameel gần thành phố ốc đảo cổ đại AlUla, cũng đã được DarkSky International, một tổ chức chống ô nhiễm ánh sáng, công nhận là những công viên bầu trời đêm đầu tiên tại Trung Đông.

Cùng với với Mỹ, New Zealand và Đức, Saudi Arabia hiện là một trong 21 quốc gia khác có tên trong danh sách Điểm đến ngắm bầu trời đêm đẹp nhất thế giới.

Gary Fildes, Giám đốc cấp cao của đài quan sát AlUla Manara nhận định bầu trời đêm ở AlUla luôn khiến du khách phải kinh ngạc. Một phần trong cam kết bảo tồn bầu trời đêm của khu bảo tồn rộng 2.334 km2 (901 dặm vuông) này là thiết kế ánh sáng chỉn chu, cung cấp hệ thống đèn có chụp đèn hướng ánh sáng xuống dưới, thay vì hướng lên trên.

Đài quan sát AlUla Manara hiện đang soạn thảo hướng dẫn chiếu sáng ngoài trời cho các dự án phát triển mới nhằm tạo cơ hội cho người dân và du khách có thể nhìn thấy bầu trời ban đêm phía trên AlUla, "với tất cả vẻ đẹp tự nhiên trong những năm tới."

Những cảnh tượng thiên văn tuyệt đẹp

Ngành thiên văn đang trở thành một phân khúc phát triển của du lịch bền vững trong thời gian gần đây và hứa hẹn sẽ mang đến lợi nhuận kinh tế khổng lồ.

Cục Công viên Quốc gia Mỹ cho biết những du khách đam mê các hiện tượng thiên văn sẵn sàng chi số tiền lớn cho chỗ ăn nghỉ qua đêm để thỏa mãn sở thích này.

Trong khi đó, các quốc gia khác, bao gồm Ấn Độ và Úc, cũng chứng kiến sự gia tăng số lượng khách du lịch qua đêm trong năm 2024, đặc biệt là vào các sự kiện thiên thể như nhật thực.

"Những điểm đến ngắm bầu trời đêm là những nơi khá tách biệt với cộng đồng lớn và cũng là nơi bạn có thể nhìn thấy dải ngân hà rất rõ ràng", ông Dan Oakley từ DarkSky International - tổ chức chủ đạo trong nỗ lực bảo vệ bầu trời đêm trên khắp thế giới nói.

Những điểm đến như AlUla đã phát triển các hoạt động du lịch thiên văn như các chuyến du ngoạn ngắm sao có hướng dẫn viên. Ngoài việc kết nối với thiên nhiên hoặc tìm hiểu về các sự kiện thiên văn, những hoạt động trải nghiệm này sẽ giới thiệu "truyền thuyết về các vì sao", mang đến không gian văn hóa thần thoại xung quanh bầu trời đêm.

 Red Sea Global hy vọng sẽ trở thành khu bảo tồn bầu trời đêm đầu tiên và lớn nhất trong khu vực. Để bảo vệ bầu trời đêm khỏi ô nhiễm ánh sáng, các nhà thiết kế chiếu sáng đã thực hiện các biện pháp như che chắn nguồn sáng. Hình ảnh được chụp tại Six Senses Southern Dunes. Ảnh: Red Sea Global

"Lịch sử gắn liền với các vì sao của Saudi Arabia bắt nguồn từ người Nabataean và Bedouin, những bộ tộc du mục cổ đại sống trên Bán đảo Ả Rập. Họ đã sử dụng các vì sao, vừa là công cụ thực tế để định hướng, vừa là biểu tượng thiêng liêng trong các sự kiện vũ trụ. Đối với họ, sao Kim - xuất hiện như ngôi sao sáng nhất trên bầu trời - gắn liền với Al-Uzza, nữ thần quyền năng, trong khi mặt trời gắn liền với Dushara, một vị thần được tôn kính", Giám đốc Fildes cho biết đồng thời nói thêm rằng "những mỏm đá cao ở AlUla có thể từng là nơi linh thiêng để thờ cúng thần linh".

Theo ông Oakley từ DarkSky International, di sản bầu trời đêm và văn hóa dân gian là một phần không thể thiếu trong cộng đồng và xã hội của chúng ta.

"Mọi người có thể đứng dưới bầu trời đầy sao, ngước nhìn lên và có cùng trải nghiệm như tổ tiên của họ cách đây 10.000 năm trước. Chúng ta có được rất nhiều câu chuyện dân gian bắt nguồn từ cách chúng ta tương tác với bầu trời, như một phần di sản của con người", ông nhấn mạnh.

Thiết kế có ý thức về bóng tối

Khu bảo tồn thiên nhiên AlUla Manara và AlGharameel chỉ là khởi đầu cho tham vọng du lịch vũ trụ của Saudi Arabia. Hiện Trung Đông có kế hoạch đưa Biển Đỏ (Red Sea) trở thành Khu bảo tồn bầu trời đêm lớn nhất khu vực trong thời gian tới.
Các nhà phát triển dự án của Red Sea Global, hiện đang làm việc với các chuyên gia ánh sáng, tăng cường thiết kế sáng tạo nhằm đáp ứng mọi tiêu chí để ngăn chặn tình trạng ô nhiễm ánh sáng.

Nỗ lực bảo tồn bầu trời đêm và cách tiếp cận có trách nhiệm đối với hệ thống chiếu sáng là tiêu chí cần thiết trong du lịch thiên văn bởi ô nhiễm ánh sáng có tác động tiêu cực đến động vật hoang dã và hệ sinh thái cũng như ảnh hưởng đến quá trình di cư của chim, quá trình sinh sản của rùa biển và động vật ăn thịt về đêm.

Bên cạnh việc thực hiện các sáng kiến bền vững trên khắp các khu nghỉ dưỡng khác nhau, Red Sea Global dự kiến cũng sẽ có kế hoạch hạn chế số lượng du khách đến đây nhằm ngăn chặn tình trạng du lịch quá mức và giảm thiểu tác động của con người./.

Hồng Nhung

Báo điện tử Tổ Quốc - toquoc.vn - Đăng ngày 21/02/2025