Trong những năm đầu phát triển xe tự lái, tiềm năng của công nghệ đối với ngành vận tải đường bộ có hy vọng lớn, xe tải tự hành Cấp độ 5 (L5) không người lái được coi là viễn cảnh tương lai, cần vài thập kỷ để thành hiện thực.

Nhưng hệ thống Cấp độ 3 (L3) chế độ lái “rảnh tay” có thể giảm bớt khối lượng công việc cho các tài xế, do thực tế có rất nhiều hoạt động vận chuyển hàng hóa đang diễn ra trên các tuyến đường liên bang, phân khúc công nghệ dễ quản lý hơn đối với những hệ thống Cấp 2 (L2) ban đầu.

Một thập kỷ trước đây, một số nhà phát triển và nhà sản xuất xe tải dự đoán rằng, các hệ thống Cấp độ 3 (L3) có thể trở nên phổ biến trong ngành vận tải sau vài năm, ngay khi công nghệ đó được hoàn thiện cho EV.

Nhưng trong thực tế phát triển công nghệ xe tự hành, hiện thực là một bức tranh rất khác biệt và nhiều sắc thái phức tạp. Khi robotaxis Cấp 4 (L4) đang được triển khai cho các hoạt động thương mại thử nghiệm đầu tiên ở các thành phố như San Francisco và Austin, L2 và L3 chưa bao giờ thực sự được đưa vào ứng dụng cho xe vận tải đường dài trong những thử nghiệm thương mại. Một số nhà phát triển công nghệ xe tự lái lại tập trung vào các hệ thống L4 chặng ngắn và chặng cuối.

  Bãi xe robotaxi Waymo ở Mỹ. Ảnh Autoweek

Tại thời điểm này, nhà phát triển công nghệ xe tự lái Waymo bất ngờ tuyên bố sẽ tạm dừng các hoạt động R&D cho những hệ thống tự lái xe tải đường dài.

"Nhận thấy nguồn động lực và cơ hội thương mại lớn đang hiện diện trong lĩnh vực đặt xe taxi, công ty quyết định tập trung nỗ lực và đầu tư vào dịch vụ gọi xe", Waymo trong một thông cáo báo chí cho biết.

Waymo giải thích, công ty sẽ tạm lùi thời gian phát triển hệ thống tự hành cho xe tải cho đến khi có được hiệu quả kinh doanh nhưng tiếp tục làm việc với công ty sản xuất xe tải Daimler Truck Bắc Mỹ (DTNA) và với thương hiệu Freightliner, đối tác chiến lược của doanh nghiệp. Nhà phát triển công nghệ xe tự hành nhấn mạnh, công ty sẽ tiếp tục đầu tư cho nền tảng xe tải tự hành của doanh nghiệp trong liên doanh với Daimler.

Sự thay đổi chiến lược của Waymo có thể là một dấu hiệu cho thấy, robotaxis L4 đang trở thành xu hướng phổ dụng trên thế giới hoặc sự phát triển của công nghệ tự hành cho xe tải không mang lại doanh thu do môi trường kinh doanh khó khăn và những quy định pháp lý phức tạp.

Mặc dù đã phát triển công nghệ cơ bản, robotaxis L4 vẫn đối mặt với một tương lai không chắc chắn có được lợi nhuận thực tế.

Nguyên nhân có thể là sự kết hợp của cả hai vấn đề, do Waymo và Cruise của GM đang chạy đua để đưa robotaxis cấp 4 vào thử nghiệm ở một số thành phố, phần lớn ở nửa phía tây nước Mỹ. Doanh nghiệp cũng nhận thấy, hệ thống tự lái L3 cho xe vận tải để người tài xế có thể rảnh mắt và tay đòi hỏi đầu tư lớn nhưng có thể không mạng lại lợi nhuận mong muốn hoặc giá trị của công nghệ không đáng giá để các công ty vận tải mua và sử dụng. Nhận thức này khiến kế hoạch nghiên cứu và phát triển công nghệ tự hành L3 của Waymo buộc phải tạm dừng.

Nhưng trong thực tế, khi vẫn còn một tài xế trong cabin xe và vẫn được trả lương, thì bất cứ công nghệ nào dưới L4 sẽ không thực sự làm thay đổi mô hình kinh doanh của doanh nghiệp vận tải trong khi buộc mất thêm chi phí ứng dụng công nghệ.

Một trở ngại khác với công nghệ tự hành cho vận tải đường bộ khiến cấp độ ứng dụng luôn thấp hơn so với robotaxis là quy định pháp lý. Nếu các hệ thống L2 hoặc L3 không được phê duyệt ở tất cả 50 bang, mà chỉ trong từng tiểu bang với các chế định phức tạp khác nhau, khả năng đầu tư cho xe vận tải tự hành để chỉ được thực hiện cho các tuyến vận tải ngắn là không thể.

Nhưng những trở ngại đối với công nghệ tự hành của xe vận tải lại không phải là vấn đề đối với các xe vận tải nhỏ, xe chở khách và robotaxi L4 chặng cuối do hoạt động chủ yếu trong một địa bàn giới hạn. Các nhà cung cấp dịch vụ chặng ngắn có thể đầu tư một đội xe tự hành, hoạt động giữa các cửa hàng và nhà kho trung chuyển lớn hoặc chuyên chở hành khách chặng ngắn, thực hiện hàng chục chuyến vận tải trong cả 24 giờ.

Từ những nhận thức này, Waymo nhận rõ phương hướng kinh doanh với những quy định dễ dàng hơn để đạt được mục đích đưa xe tự hành L4.

Waymo tuyên bố: "Mục tiêu của chúng tôi là đưa công ty vào đường hướng phát triển vững chắc, có được doanh thu và tạo ra giá trị bằng chiến lược tập trung vào mục tiêu thương mại hóa thành công dịch vụ gọi xe robotaxis L4 trong thời gian tới."