Việc gắn bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể với phát triển du lịch đang trở thành hướng đi phù hợp, bền vững đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Việc gắn bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể với phát triển du lịch đang trở thành hướng đi phù hợp, bền vững đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ảnh: TITC

Di sản văn hóa phi vật thể là kết tinh của lịch sử, tri thức dân gian và đời sống tinh thần của cộng đồng các dân tộc. Tuy nhiên, để di sản thực sự “sống” trong đời sống đương đại, việc bảo tồn cần song hành với phát huy giá trị, trong đó phát triển du lịch văn hóa được xem là một trong những giải pháp hiệu quả, góp phần tạo sinh kế cho người dân và lan tỏa giá trị di sản đến xã hội.

Hai di sản tiêu biểu là chiêng Mường và Nhạc ngũ âm của người Khmer được giới thiệu, trình diễn và trưng bày một cách hệ thống, sinh động. Ảnh: TITC

Trong khuôn khổ chương trình, hai di sản tiêu biểu là chiêng Mường và Nhạc ngũ âm của người Khmer được giới thiệu, trình diễn và trưng bày một cách hệ thống, sinh động. Không chỉ dừng lại ở việc tôn vinh giá trị văn hóa, chương trình còn hướng tới mục tiêu kết nối di sản với các hoạt động du lịch, từng bước hình thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của từng vùng, từng cộng đồng.

Du khách trải nghiệm tại không gian văn hóa của Trưng bày. Ảnh: TITC

Thông qua không gian trưng bày, công chúng và du khách được tiếp cận tổng thể về đời sống văn hóa, tín ngưỡng, phong tục tập quán của người Mường và người Khmer. Các hoạt động trình diễn, giao lưu với nghệ nhân giúp di sản được “kể chuyện” bằng chính ngôn ngữ của cộng đồng chủ thể, từ đó tạo nên trải nghiệm chân thực, đây là yếu tố quan trọng trong xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa.

Công chúng và du khách được tiếp cận tổng thể về đời sống văn hóa, tín ngưỡng, phong tục tập quán của người Mường và người Khmer. Ảnh: TITC

Bên cạnh hoạt động trưng bày và trình diễn di sản, chương trình còn tổ chức các gian hàng quảng bá sản vật địa phương, sản phẩm du lịch đặc trưng, cùng không gian ẩm thực truyền thống. Đây chính là bước cụ thể hóa quá trình chuyển hóa giá trị di sản thành sản phẩm du lịch, giúp du khách không chỉ “xem” di sản mà còn “trải nghiệm” các giá trị văn hóa bản địa.

Không gian ẩm thực truyền thống góp phần đưa di sản văn hóa phi vật thể đến gần hơn với công chúng thông qua trải nghiệm thực tế. Ảnh: TITC

Việc kết nối di sản với du lịch cũng góp phần nâng cao vai trò của cộng đồng chủ thể, đặc biệt là các nghệ nhân. Từ vị trí người thực hành di sản, nghệ nhân trở thành nhân tố quan trọng trong chuỗi giá trị du lịch văn hóa: trình diễn, truyền dạy, hướng dẫn trải nghiệm cho du khách. Qua đó, di sản không chỉ được bảo tồn mà còn tạo ra giá trị kinh tế, góp phần cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Biểu diễn nhạc ngũ âm Khmer tại chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025. Ảnh: TITC

Chương trình là hoạt động tiếp nối chuỗi chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi do Trung tâm Thông tin du lịch tổ chức trong những năm qua, góp phần triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Thông qua các hoạt động truyền thông, quảng bá, chương trình góp phần nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của di sản văn hóa phi vật thể trong phát triển du lịch bền vững.

Từ thực tiễn triển khai chương trình cho thấy, khi di sản văn hóa phi vật thể được đặt trong không gian giới thiệu phù hợp, gắn kết hài hòa với hoạt động du lịch, các giá trị văn hóa được lan tỏa và phát huy hiệu quả hơn. Việc chuyển hóa di sản thành sản phẩm du lịch văn hóa vì vậy không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản mà còn mở ra hướng tiếp cận bền vững, đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong giai đoạn hiện nay.

Trung tâm Thông tin du lịch