Thí dụ năm 1368, nhà Trần cho xây hành lang dài (trường lang) từ gác Nguyên Huyền vắt thẳng đến cửa Đại Triều ở phía Tây để tiện cho bách quan tiến triều tránh mưa nắng. Mỗi công trình có chức năng, công năng riêng biệt: Lầu vua ngự 4 tầng, lầu chuông Chính Dương nơi xem giờ khắc, gác Long Đồ làm nơi nghỉ ngơi dạo ngắm… Tất thảy được “Chạm trổ trang sức khéo léo, công trình thổ mộc đẹp đẽ xưa chưa từng có” (Đại Việt sử lược) “Các cung điện lầu gác này thường được xây thành từng cụm quây quần với nhau tạo nên quần thể kiến trúc trông rất bề thế”.

 Sau khi dời đô, vua Lý Thái Tổ cho xây cung điện trong kinh thành Thăng Long với bố cục như sau: “Phía trước dựng điện Càn Nguyên làm chỗ coi chầu, bên tả làm điện Tập Hiền, bên hữu dựng điện Giảng Võ. Lại mở cửa Phi Long thông với cung Nghênh Xuân, cửa Đan Phượng thông với cửa Uy Viễn, hướng chính Nam dựng điện Cao Minh, đều có thềm Rồng, trong thềm Rồng có hành lang dẫn ra xung quanh 4 phía. Sau điện Càn Nguyên lại dựng hai điện Long An, Long Thụy làm nơi vua nghỉ. Bên tả xây điện Nhật Quang, bên hữu xây điện Nguyệt Minh, phía sau dựng hai cung Thúy Hoa, Long Thụy làm chỗ ở cho Cung nữ. Dựng kho tàng, đắp thành, đào hào. Bốn mặt thành mở 4 phía: phía Đông gọi là cửa Tường Phù, phía Tây gọi là cửa Quảng Phúc, phía Nam gọi là cửa Đại Hưng, phía Bắc gọi là cửa Diệu Đức. Lại ở trong thành làm chùa Hưng Nghiêm và Tinh Lâu Ngũ Phượng” (Đại Việt sử ký toàn thư).

 Cuối thời Lý, hoàng cung ở Thăng Long bị đốt cháy gần hết, nhà Trần lên ngôi phải sửa sang, xây dựng lại Hoàng thành. Trong thành nội từ năm 1230, lập cung điện lầu gác làm nơi thiết triều, phía Đông phía Tây làm hành lang Giải Vũ. Bên trái là cung Thánh Từ (hay Phụng Thiên, Vạn Thọ) - nơi thượng Hoàng ở, bên phải là cung Quan Triều vua ở. Cung Lệ Thiên, Thưởng Xuân là chỗ ở của Cung nữ. Sừ cung là cung Thái tử. Điện Diên Hồng diễn ra Hội nghị Diên Hồng nổi tiếng trong lịch sử về sự kiện vua quan và quân dân Đại Việt  thời Trần đồng tâm quyết chiến với giặc Nguyên Mông với tiếng hô vang dội “Sát Thát”.

 Điện Tập Hiền là nơi Thái sư Trần Quang Khải tiếp đãi sứ Nguyên sau 3 lần chiến thắng. Điện Diên Hiền, Bát Giác nơi vua thiết yến các quan. Vọng Lâu nơi vua ngự xem lính đấu nhau với voi hổ, chuồng hổ đặt ngay dưới lầu. Điện Đại Minh, nơi vua ngự cho bách quan chầu lạy trước khi dự Hội thề mồng 4 tháng Tư. Ngoài ra còn một số điện lớn  nữa như Long Phượng, Đức Huy…

Theo quan niệm của người Á Đông xưa, Rồng tượng trưng cho nhà vua, còn Phượng tượng trưng cho Hoàng hậu, đồng thời biểu thị khái niệm Âm- Dương.  Rồng có kiểu mũi Sư Tử, mắt lồi vừa phải, bộ tóc chải ngược với các sợi lớn hất lên trên, để lộ chiếc gáy đầy vẩy kép, kiểu đồng tiền cổ. Miệng Rồng há to ngậm một khối tròn tượng trưng cho viên ngọc (Tâm linh) hay bầu trời biểu thị cho sức mạnh siêu nhiên của vũ trụ.