Thôn Dữu Lâu (nay là khu Dữu Lâu); thôn Hương Trầm (nay là khu Hương Trầm) gắn liền với sự tích hoàng tử Lang Liêu cấy lúa nếp làm bánh dâng Vua, là mảnh đất có những giàn trầu huyền thoại. Tất cả những truyền thống tốt đẹp của mảnh đất này còn in đậm nét trong di tích lịch sử văn hóa nghệ thuật Đình Dữu Lâu.

Đình Dữu Lâu có từ thời Lê Trung Hưng thế kỷ XVI-XVII. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, mảnh đất Dữu Lâu là vùng đất giáp danh và là cửa ngõ của chiến khu Việt Bắc, Đình thường xuyên là vị trí tập kết của du kích và bộ đội. Năm 1947 sau khi đại bại trên sông Lô, các tàu chiến thực dân Pháp khi rút chạy đã nã đại bác vào Đình làm sập ngôi Thiên trụ của làng, giặc Pháp còn lục soát và đốt phá làng và đình làng, do đó những văn bản cổ xưa và di vật thờ cúng của đình đến nay hầu như không còn.

Ghi nhớ và tôn vinh công đức các bậc tiền nhân, chính quyền địa phương và dân làng Dữu Lâu đã chung sức, chung lòng xây dựng lại ngôi Đình để tri ân công đức Tổ tiên, lưu giữ phát huy truyền thống uống nước nhớ nguồn trên quê hương làng Trầu.

Năm 2001, UBND tỉnh Phú Thọ đã có quyết định hỗ trợ nhân dân Dữu Lâu khôi phục lại ngôi đình Dữu Lâu. Công trình được khởi công ngày mùng 6 tháng Giêng năm Nhâm Ngọ (2002).

Ngôi thiên trụ của làng cũng được hoàn thành với diện tích 226m2. Đình có bố cục theo kiểu chữ Đinh, nhìn hướng Đông Bắc. Đình được thiết kế theo phong cách thời Nguyễn, 3 gian 2 dĩ, bộ khung đình có kết cấu kiểu cổ 6 hàng cột cái, cột quân. Vì kèo kiểu thượng rường hạ kẻ như những ngôi đình cổ vùng đồng bằng Bắc Bộ, dạ tàu lá mái, lợp ngói mũi hài.

Đình được xây dựng 4 mái, uốn đầu đao cong vút, trên bờ sối có đắp con xô. Nóc đình trang trí lưỡng long quán nhật. Theo nghệ thuật cổ truyền, các đầu bẩy, cổn nách, cổn mê được chạm khắc hoa văn, mây, tứ quý.

Mặc dù Đình được xây dựng với vật liệu chủ yếu là bê tông cốt thép, nhưng các thợ xây tài hoa đã mang lại cho ngôi đình một kiến trúc cổ truyền, sống động và mang dấu ấn của ngàn năm lịch sử. Công trình Đình Dữu Lâu trở lại là di sản vùng đất kinh đô thời đại các Vua Hùng dựng nước.

Đình Dữu Lâu thờ các vị thần gồm: Tản Viên Sơn thánh đại vương; Cao Cơn thánh thần đại vương; Quí Minh thánh thần đại vương; Bộ San đại vương; Ả Nương Công chúa đại Vương.

Đồng thời, đình Dữu Lâu phối thờ Hoàng tử Lang Liêu. Theo truyền thuyết lịch sử hoàng tử Lang Liêu là con thứ của Hùng Vương thứ 6 (vua Hùng Huy Vương). Trong cuộc thi thiết cỗ dâng Vua cha nhân ngày mừng thọ, hoàng tử Lang Liêu đã sáng tạo ra hai loại bánh tượng trưng cho “Trời - Đất”, đó là bánh Chưng, bánh Dày.

Vua Hùng Huy Vương nhận thấy Hoàng tử Lang Liêu là người hiếu thuận, hiểu lẽ trời đất, biết chọn nghề nông để phát triển đất nước nên đã chọn là người kế vị, trở thành Vua Hùng thứ 7 (Hùng Chiêu Vương).

Với lòng biết ơn sâu sắc, ngưỡng mộ và tôn kính, từ thời xưa, người dân Dữu Lâu đã lập miếu thờ Ngài, tôn vinh là Lang Liêu Đại Vương Thượng đẳng thần. Do Ngôi miếu cổ thờ Hoàng tử Lang Liêu xưa kia bị hư hỏng, người dân rước long ngai và bài vị của Ngài về phối thờ tại đình làng Dữu Lâu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Đình Dữu Lâu hàng năm tổ chức 5 lễ hội theo âm lịch: Hội mùng 6 tháng giêng. Hội mùng 10 tháng 3. Hội mùng 10 tháng 4. Hội mùng 5 tháng 5. Hội mùng 10 tháng 10.

Hội đình Dữu Lâu có trò chơi đánh Phết, nhân dân quen gọi là đánh Lốc. Trò chơi đánh lốc có 6 người chơi, trong đó một người giữ lỗ cái ở giữa, 4 người giữ các lỗ con xung quanh. Mỗi người cầm một gậy tre dài có hình khoăm ở đầu chọc vào giữ lỗ của mình, một người có nhiệm vụ cầm gậy lùa lốc về lỗ cái.

Khi trọng tài tung quả lốc, người lùa lốc tìm mọi cách đánh quả lốc về hố cái. Những người giữ lỗ con xung quanh có nhiệm vụ hất quả lốc ra không cho lốc rơi vào lỗ cái và cũng không được để người lùa lốc thọc được gậy vào lỗ của mình. Nếu ai bị chọc gậy vào lỗ sẽ phải thay thế người đi lùa lốc. Cuộc chơi kết thúc khi quả lốc lọt được vào lỗ cái, một bàn lốc mới lại bắt đầu.

Đình làng Dữu Lâu có ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn trong tín ngưỡng thờ phụng Hùng Vương, đình là điểm tín ngưỡng thờ phụng Hoàng tử Lang Liêu và các vị nhân thần đã có công xây dựng và bảo vệ đất nước trong giai đoạn khởi đầu của lịch sử dân tộc. Đình Dữu Lâu cũng là di tích lịch sử cách mạng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Với những giá trị lịch sử to lớn, đình Dữu Lâu được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh năm 2004.

Nguồn: Cổng thông tin điện tử thành phố Việt Trì