Xu thế không thể đảo ngược

Theo khảo sát về du lịch bền vững năm 2025 của nền tảng du lịch trực tuyến Agoda, Việt Nam là một trong những nước ở châu Á có mức độ quan tâm cao nhất đến du lịch bền vững. 77% du khách Việt cân nhắc yếu tố bền vững khi lập kế hoạch du lịch (cao hơn mức trung bình của toàn châu Á: 68%); 22% chọn du lịch vào mùa thấp điểm để giảm tải áp lực lên điểm đến; và 21% ưu tiên cơ sở lưu trú đạt chứng nhận bền vững.

Điều này cho thấy, nhận thức và hành vi du lịch của du khách đang thay đổi theo hướng có trách nhiệm hơn với môi trường và cộng đồng. Du lịch xanh không chỉ là đòi hỏi nội tại của ngành du lịch, mà còn là giải pháp để nâng cao sức cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu của du khách hiện đại.

Ý thức được vai trò, giá trị của chuyển đổi xanh trong du lịch, thời gian qua, nhiều khu du lịch, cơ sở lưu trú tại Ninh Bình, Hội An, Cô Tô, Côn Đảo, Phú Quốc, Quảng Bình, Đà Nẵng... đã tiên phong triển khai những mô hình du lịch thân thiện với môi trường, từ sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu rác thải nhựa đến phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn thiên nhiên.

Tiêu biểu có thể kể đến Khu du lịch Làng Nhỏ-Hồ Láng Nhớt, Suối Rao Ecolodge, Khu du lịch Tràng An, Khu du lịch sinh thái Thung Nham, Mũi Né Bay Resort, Khu nghỉ dưỡng Six Senses Ninh Van Bay...

Các cơ sở này đã góp phần hình thành nên những điểm đến xanh trên bản đồ du lịch Việt, chứng minh sức hấp dẫn trong thu hút đối tượng khách ngày càng đòi hỏi cao về yếu tố xanh trong du lịch và sẵn sàng chi trả nhiều hơn để trải nghiệm các hoạt động du lịch bền vững.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, chỉ bằng nỗ lực của những điểm sáng đơn lẻ sẽ không đủ để làm nên hành trình xanh hóa du lịch Việt. Từ kinh nghiệm áp dụng chuyển đổi xanh của doanh nghiệp, Tiến sĩ Phạm Hà, Nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Lux Group (đơn vị có hãng lữ hành thành viên Lux Travel DMC vừa được cấp chứng chỉ quốc tế Travelife Certified về du lịch bền vững), cho biết: Thách thức đầu tiên mà các doanh nghiệp phải đối mặt là bài toán về kinh tế, bởi đầu tư cho các thiết bị tiết kiệm năng lượng, hệ thống xử lý rác thải hay vật tư thân thiện với môi trường thường đi kèm chi phí cao, thời gian hoàn vốn kéo dài. Giá thành của những sản phẩm du lịch bền vững cũng cao hơn nên khó tiếp cận khách hàng đại chúng.

Bên cạnh đó, nhận thức về chuyển đổi xanh trong du lịch vẫn chưa đồng đều trong toàn chuỗi cung ứng và thị trường, việc thuyết phục các đối tác, đặc biệt là ở những vùng sâu, vùng xa cùng cam kết thực hiện tiêu chuẩn xanh còn gặp nhiều khó khăn. Chưa kể, việc thiếu những chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, đấu thầu sản phẩm, tiếp cận thị trường... cũng khiến các doanh nghiệp nhỏ và vừa - vốn chiếm tỷ trọng lớn trong ngành, chưa mấy mặn mà lựa chọn chuyển đổi xanh.

Theo ông Phùng Quang Thắng, Phó Chủ tịch Thường trực Liên chi hội Lữ hành Việt Nam, khó khăn còn đến từ tình trạng thiếu nhân sự chuyên môn trong chuyển đổi xanh du lịch, tâm lý ngại thay đổi, thói quen vận hành cũ... Đó là những “điểm nghẽn” đòi hỏi phải được khắc phục bằng những giải pháp cụ thể, nguồn lực rõ ràng.

Muốn bền vững, không thể "xanh" một mình

Để chuyển đổi xanh trở thành đòn bẩy giúp gia tăng giá trị cho ngành du lịch, nâng cao sức cạnh tranh và định vị thương hiệu quốc gia, doanh nhân Phạm Hà cho rằng cần chú trọng đến ba yếu tố chiến lược, đó là: Phát triển bền vững phải bắt đầu từ tư duy, tầm nhìn dài hạn và cam kết của người đứng đầu; tiến tới xây dựng chuỗi cung ứng đồng hành trên cơ sở đối thoại, đào tạo, hỗ trợ các đối tác cùng cam kết bền vững; đồng thời nâng cao nhận thức cho nhân sự, cộng đồng, khách hàng về giá trị lâu dài của du lịch có trách nhiệm.

Chia sẻ trải nghiệm cá nhân khi đưa khách tham quan Vịnh Hạ Long, ông Hà cho biết, dù du thuyền của ông đã được đầu tư chuẩn hóa các dịch vụ theo hướng thân thiện môi trường, nhưng không ít lần ông cảm thấy xấu hổ khi du khách bắt gặp những “dòng sông rác” nổi lềnh bềnh giữa lòng di sản.

Từ thực tế này, Chủ tịch Lux Group khẳng định: Du lịch xanh không thể là nỗ lực đơn lẻ, mà cần có sự xanh hóa trong toàn bộ chuỗi cung ứng, từ nhà hàng, khách sạn, vận chuyển tới quản lý điểm đến nhằm bảo đảm môi trường du lịch luôn xanh, sạch, đẹp, tạo hình ảnh tích cực đối với du khách trong nước, quốc tế.